Πέρασαν δυο χρόνια από Εκείνο το cliffhanger, και τόσους μήνες, τόσες θεωρίες, τόσες συζητήσεις μετά, η σειρά είναι επιτέλους ξανά στις οθόνες-- ήταν επιτέλους ξανά στις οθόνες μας.
Το καλό με τον προγραμματισμό του «Sherlock» και τη δομή της σειράς είναι πως επιτρέπει στο BBC να συνεχίζει να διατηρεί έναν τόσο υψηλού προφίλ τίτλο: Μια σειρά που τρέχει ο Στίβεν Μόφατ (παράλληλα με το «Doctor Who» που είναι η ‘κανονική’ δουλειά του) με πρωταγωνιστές τον Μάρτιν Φρίμαν (που παράλληλα πρωταγωνιστεί στα «Χόμπιτ» του Πίτερ Τζάκσον) και τον Μπένεντικτ Κάμπερμπατς (που παράλληλα πρωταγωνιστεί σε ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΤΑΙΝΙΕΣ). Και ταυτόχρονα, το σφιχτό πρόγραμμα επιτρέπει στους δημιουργούς να αφοσιώνονται σε μόνο αυστηρά σημαντικές ιστορίες και εξελίξεις, δίχως την ύπαρξη περιττών επεισοδίων που έχεις ξεχάσει στο τέλος του 40λεπτου.
Το κακό με τον προγραμματισμό του «Sherlock» και τη δομή της σειράς είναι πως ήδη τελείωσε.
Οπότε κι εμείς, αντί να εξηγούμε πάλι τους λόγους για τους οποίους μας αρέσει η σειρά (τα βασικά τα είχαμε αναφέρει μιλώντας για τη θαυμάσια 2η σεζόν) είπαμε να κάνουμε κάτι διαφορετικό. Να θυμηθούμε και τα 3x3=9 επεισόδια της σειράς ως τώρα, και να τα βάλουμε σε αξιολογική σειρά από το χειρότερο προς το καλύτερο. Πώς στέκεται τότε η φετινή, 3η σεζόν, απέναντι στα προϋπάρχοντα classics;
Η συμμετρία που παρατηρείται είναι εντυπωσιακή. Αν και προσωπικά απογοητεύτηκα κάπως από την 3η σεζόν (για λόγους που θα εξηγηθούν παρακάτω) η τελική καταμέτρηση φανερώνει πως η πτώση σε σχέση με τη 2η ήταν μες στα πλαίσια του ποιοτικού στατιστικού λάθους και άρα η σειρά παραμένει σε γενικές γραμμές όσο καλή ήταν. Κι αυτό επειδή, λίγο ως πολύ, και οι 3 ως τώρα σεζόν δίνουν από ένα αντιπρόσωπο στις ισάριθμες ζώνες ποιοτικής δυναμικότητας.
Πάμε λοιπόν την κατάταξη και όλα θα φανούν ξεκάθαρα:
[Στο ακόλουθο κείμενο συζητούνται τα επεισόδια και των 3 σεζόν της σειράς με πιθανά spoilers.]
I. ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΔΕ ΘΥΜΑΣΑΙ ΤΙ ΓΙΝΟΤΑΝ
Κάθε μία από τις τρεις σεζόν έχει ένα επεισόδιο που είτε δεν το θυμόμαστε, είτε το θυμόμαστε για τα αρνητικά του. Τώρα, υποθέτω για άλλες σειρές θα ήταν τιμή αυτά να ήταν τα χειρότερα πράγματα που θα έκαναν ποτέ τους, αλλά τώρα μιλάμε για το «Sherlock».
9, «The Hounds of Baskerville» (Σεζόν 2, Επεισόδιο 2)
Πριν λίγο καιρό είχα μιλήσει με τον Κάμπερμπατς και την παραγωγό της σειράς, Σου Βέρτσιου, με μια από τις ερωτήσεις να είναι ποια από τις ως τότε 6 ιστορίες τους είχε δυσκολέψει περισσότερο. Προς έκπληξη κανενός, η απάντηση αφορούσε ετούτο το επεισόδιο.
- Ποια από τις 6 ιστορίες που διασκευάσατε ως τώρα ήταν η δυσκολότερη;
- Σου: Πιθανότατα το “Σκυλί των Μπάσκερβιλ”; Ο Μαρκ το “Σκυλί” το έλεγε σκύλα.
- Μπένεντικτ: Είναι μια τρομερά δύσκολη ιστορία να διασκευάσεις επειδή--
- Σου: Δεν βγάζει και πολύ νόημα! [γελάει]
- Μπένεντικτ: Κι επίσης ο Χολμς είναι απών για τα δύο τρίτα της ιστορίας και μετά απλά εμφανίζεται μεταμφιεσμένος στο νεκροτομείο, τους λέει “γιούυυ χουυυυ”.
- Σου: Το οποίο δεν είναι κάτι που μπορείς να κάνεις σε μια σειρά που λέγεται “Σέρλοκ”!
- Μπένεντικτ: Ναι, όχι. Οπότε ήταν δύσκολο να τον στριμώξουμε στην ιστορία παρέα με τον Ουώτσον από την αρχή. Αλλά πώς να διασκευάσεις κάτι που είναι αγνός γοτθικός τρόμος! Είναι ένα τερατώδες σκυλί... Δεν ξέρω, πολλή ευθύνη.
Όλα αυτά είναι υποθέτω ένας ευγενικός τρόπος να παραδεχτούν κι οι ίδιοι άνθρωποι της σειράς πως απολύτως τίποτα σε αυτό το επεισόδιο δεν δούλεψε.
8, «The Blind Banker» (Σεζόν 1, Επεισόδιο 2)
Η μοναδική φορά στη σειρά που βλέποντας ένα επεισόδιο ένιωθα πως πραγματικά δεν υπήρχε εκεί μέσα υλικό για 90 λεπτά. Ούτε η πλοκή ούτε η σκηνοθεσία ούτε η σπίθα του πιλότου ήταν εκεί, σε ένα επεισόδιο που ξεκάθαρα έτρεχε με τις αναθυμιάσεις του απίθανου προηγούμενου. Αν προσπαθείς να θυμηθείς, είναι εκείνο με το Μαύρο Λωτό, την εγκληματική οργάνωση που προσπαθεί να επανακτήσει ένα αντικείμενο που είχε στην κατοχή πριν χάσει.
Είναι μόνο στο τέλος που παίρνουμε την πρώτη μας ένδειξη ύπαρξης του Μοριάρτι, αλλά πρόκειται για κάτι αρκετά εξωτερικό ως την ίδια την υπόθεση ώστε να είμαστε ΟΚ με το να ξαναξεχάσουμε αυτό το επεισόδιο. Α, κι επίσης ο Τζον έχει love interest αλλά χαραμίζεται πλήρως.
7, «The Empty Hearse» (Σεζόν 3, Επεισόδιο 1)
Πόντος για την 3η σεζόν: Δεν έχει αληθινά κακό επεισόδιο όμως αυτή εδώ η πρεμιέρα έχει αρκετά πράγματα που λειτουργούν εναντίον της. Αναλώνεται σε μια κυρίως πλοκή που ειλικρινά κανείς δε θυμάται (κάτι με ένα βαγόνι μετρό που κανείς δεν είχε προσέξει ότι λείπει;) απλά σαν παραγέμισμα χρόνου ανάμεσα στα πράγματα με τα οποία θέλει όντως να ασχοληθεί που είναι κατά βάση:
α) Η επιστροφή του Χολμς, κάτι το οποίο γίνεται με έναν μάλλον αμήχανο και άκομψο τρόπο. Στη σκηνή του εστιατορίου όπου ο Σέρλοκ γίνεται απολύτως douchebag απέναντι στον Γουώτσον, υποδυόμενος τον σερβιτόρο, σε ένα γκαγκ που κρατάει για πάντα και προκαλεί την υπομονή σου, στο τέλος κοιτάζει τον εμβρόντητο φίλο του με ψευδή κατανόηση λέγοντάς του, «εντάξει, ήταν αστείο όμως». Όχι, δεν ήταν.
β) Το μη-κλείσιμο λογαριασμών με το θρυλικό cliffhanger του 2ου κύκλου. Το καλό νέο είναι πως αυτό το μη-κλείσιμο είναι έξυπνο. Το κακό είναι πως κάνει υπερβολικά μεγάλο θέμα το πόσο έξυπνο είναι. Εξηγούμαι: Η ιδέα του να μην υπάρξει εξήγηση είναι πολύ καλή, πακέτο με την παράθεση μιας σειράς από έξυπνες/υπερβολικές/αστείες θεωρίες που μοιάζουν να προέκυψαν από αλίευση ποστς σε φόρουμ φανατικών. Όμως αυτό αρκεί. Υπάρχουν σημεία στα οποία το επεισόδιο μοιάζει να βγαίνει από το δρόμο του απλώς για να υπερ-τονίσει στους θεατές πόσο αφελείς είναι που τόλμησαν να σχηματίσουν τη θεωρία τους αυτά τα 2 χρόνια. Γενικά οι σειρές που αντιλαμβάνονται την ύπαρξή τους ως δημιουργήματα και ως αντικείμενα προς κρίση στην διάρκεια της πορείας τους, έχουν πάντα πρόβλημα τόνου και συνέπειας. Το ίδιο το επεισόδιο δεν είναι ο χώρος για να ανοίξει κουβεντούλα μεταξύ θεατών και δημιουργού. Πόσο μάλλον αν αυτή η κουβεντούλα είναι το μόνο ενδιαφέρον πράγμα που συμβαίνει.
Μάλλον, ψέμματα, για να μην είμαι εντελώς άδικος: Το αληθινά ενδιαφέρον πράγμα που συμβαίνει είναι η Μέρι, η μέλλουσα γυναίκα του Τζον. Ενδιαφέρουσα από την πρώτη της στιγμή, κάτι που θα αποδεικνύετο πολύ σημαντικό στην πορεία του κύκλου.
ΙΙ. ΤΑ ΦΙΝΑΛΕ ΤΩΝ ΣΕΖΟΝ
Τα φινάλε του «Sherlock» έρχονται πάντα με μια βασική, εγγενή δυσκολία. Πρέπει να ολοκληρώσουν μια εκ των πραγμάτων σύντομη σεζόν, θέτοντας ταυτόχρονα το σκηνικό για αυτό που θα ακολουθήσει- πριν καλά καλά χωνέψουμε πως φτάσαμε στο τέλος. Λογικό που κανένα από τα φινάλε δεν ανήκει στα σπουδαία επεισόδια της σειράς, αλλά και άξιο ευσήμων το ότι δεν ανήκει και στα κακά.
6, «The Great Game» (Φινάλε 1η σεζόν)
Μια υπόθεση στημένη σαν κυνήγι θησαυρού που μας εισάγει ουσιαστικά σε έναν από τους σημαντικότερους χαρακτήρες του SherlockVerse, τον Μοριάρτι του Άντριου Σκοτ. Δεν είναι κι από τα πιο δυνατά επεισόδια ούτε την πλοκή την ίδια την θυμάσαι σαν κάτι ξεχωριστό, όμως τα ιδιαίτερα αυτά μεμονωμένα στοιχεία αρκούν για να κερδίζει τη θέση του. Το cliffhanger ήταν συμπαθές, μέχρι που ήρθε εκείνο της επόμενης σεζόν και διαπιστώσαμε πως οι Μόφατ/Γκάτις/Τόμσον απλώς ακόνιζαν τα δόντια τους αυτή την πρώτη χρονιά.
5, «His Last Vow» (Φινάλε 3ης σεζόν)
Για μεγάλο μέρος του επεισοδίου ένιωθα σα να έβλεπα επεισόδιο του «Dexter», με τον Σέρλοκ να έχει συναντήσει έναν άλλο οριακό υπεράνθρωπο ακραίων δυνατοτήτων και αντίληψης. Βρίσκω πολύ πιο γοητευτική τη δυναμική τάξης και λογικής απέναντι στο χάος και την παράνοια που αντιπροσωπεύει η αντιπαλότητα Σέρλοκ-Μοριάρτι, από ό,τι η ιδέα ενός ακόμα κουλ, παγωμένου υπερ-άντρα όπως ο Μάγκνουσεν. Περαιτέρω, η ευκολία με την οποία ο Σέρλοκ παραδίνεται στο πλήρους ασάφειας σχέδιο καταστροφής (ο Μάγκνουσεν θυμάται πράγματα…και… θα τα τυπώσει… στα ταμπλόιντ του…;) και οδηγείται στον εν ψυχρώ φόνο με άφησε ξεκρέμαστο ως θεατή αφοσιωμένο στην πορεία και την εξέλιξη αυτού του χαρακτήρα.
Οι ψεκάστε-σκουπίστε-τελειώσατε διαδικασίες του ενοχλητικά βιαστικού επιλόγου δεν βοηθούν σίγουρα την κατάσταση. Είναι λες και κάποιος φόρεσε στη σειρά αυτό το cliffhanger για να διορθώσει το προβληματικό development του χαρακτήρα αλλά και για να θυμίσει πως «να, Μοριάρτι, θυμόμαστε, κι εμείς αυτόν γουστάρουμε, γενικώς mea culpa!»
Παρά τα προβλήματα με την τρίτη πράξη του επεισοδίου, ό,τι είχε οδηγήσει εκεί ήταν υλικό πρώτης ποιότητας. Βρήκα φανταστική την ανατροπή με την αληθινή ταυτότητα της Μέρι για μια σειρά από λόγους. Επειδή όντως τοποθετεί τον Τζον υπό ένα διαφορετικό φως (έλκεται μόνο σε προβληματικού, larger than life ανθρώπους-γρίφους), επειδή κάνει την ίδια συναρπαστικά περίπλοκη (την είχα ήδη βρει πολύ ενδιαφέρουσα από το πρώτο της επεισόδιο μέσα από τις αλληλεπιδράσεις κατανόησης με τον Σέρλοκ, και την είχα βρει απολαυστική στο δεύτερο επεισόδιο για το οποίο θα επεκταθούμε παρακάτω) και επειδή καταφέρνει να προσθέσει στο arc της 3ης σεζόν έναν χαρακτήρα που είναι ταυτόχρονα romantic lead, ανταγωνιστής, νέμεση, φίλος, αντίζηλος, villain, ήρωας, damsel in distress. Όλα όμως, μαζί. Ο Στίβεν Μόφατ έχει μια φανταστικά αντιφατική ικανότητα να γράφει τους χειρότερους και τους καλύτερους γυναικείους χαρκακτήρες.
Μιλώντας μάλιστα για τη Μέρι, εκτός από MVP του επεισοδίου (και, αλήθεια τώρα, της σεζόν) πρέπει να σημειώσουμε πως μας χάρισε και το καλύτερο μεμονωμένο συμβάν αστυνομικής δουλειάς όλου του 3ου κύκλου. Και δεν αναφερόμαστε στην αναζήτηση κάποιου κακοποιού (αυτό είναι εντελώς 1η σεζόν, amirite) αλλά στη σκηνή που πυροβολεί τον Σέρλοκ αφήνοντάς τον μια τρίχα από τον θάνατο, αλλά ταυτόχρονα αρκετά μακριά ώστε να του δώσει το περιθώριο να ξεγλιστρήσει. Και πώς το κάνει; Με αγνό detective work, λύνοντας τον ίδιο τον θάνατο μες στο μυαλό του, σα να επρόκειτο για το τελευταίο μεγάλο αίνιγμα. Πρόκειται για την απόλυτη σκηνή ανθολογίας του 3ου κύκλου.
4, «The Reichenbach Fall» (Φινάλε 2ης σεζόν)
Είναι το είδος της ιστορίας που σε γενικές γραμμές βαριέμαι να βλέπω. Θέλω να πω, η ζωή είναι μικρή, το «Sherlock» ακόμα μικρότερο, ας μην χαραμίζουμε τόσα ανεκτίμητα λεπτά που ποτέ δε θα πάρουμε πίσω, σε μια από αυτές τις ‘ο κακός σπιλώνει το όνομα του ήρωά μας’ ιστορίες. Δίκιο δεν έχω;
Όμως! Για το είδος αυτού του στόρι, ετούτο το φινάλε είναι πρακτικά τέλειο, και μάλλον αυτό συμβαίνει επειδή ο Μοριάρτι είναι τόσο απολαυστικός villain. Αλλά κι επειδή όλη αυτή η κρίση δεσμών του Σέρλοκ με φίλους, εχθρούς και θεατές, έρχεται με αποκορύφωμα αυτό το μαγικής έντασης cliffhanger, ένα από αυτά τα αυθεντικά WTF moments τηλεόρασης όπου ένα επεισόδιο ξοδεύει όλη την 3η πράξη του λέγοντάς σου κατάμουτρα πως κάτι θα συμβεί, εσύ ψάχνεις ανοήτως να βρεις με ποιον τρόπο αυτό το Κάτι θα αποφευχθεί, και τελικά συμβαίνει όπως και νά’χει. Φανταστικό.
ΙΙΙ. ΤΑ ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑΤΑ
Πώς είναι αυτό σαν αίσθηση ισορροπίας; Κάθε σεζόν έχει από ένα τέλειο επεισόδιο. Και το φετινό Τέλειο Επεισόδιο μπορεί και να είναι το πιο ξεχωριστό όλων. Αν όχι το καλύτερο.
3, «A Study in Pink» (Σεζόν 1, Επεισόδιο 1)
Από εδώ ξεκίνησαν όλα, σε γράψιμο Μόφατ και σκηνοθεσία Πολ Μαγκάιγκαν. Στις σειρές ο σκηνοθέτης του πιλότου είναι πάντα ο σημαντικότερος όλων γιατί δίνει το ύφος, τον τόνο και τον ρυθμό της σειράς ακόμα και για όταν εκείνος δεν ασχολείται πλέον. Ό,τι μοιάζει φρέσκο και απολαυστικό στον τρόπο που κινείται, που κοιτάζει και που μιλάει αυτή η σειρά, οφείλεται σε αυτή την ιστορία και στους ανθρώπους που την ζωντάνεψαν με αυτό τον μοναδικό μοντέρνο τρόπο.
Εκτός του να επανεισάγει έναν τόσο χιλιοειπωμένο ήρωα στο σήμερα με τρόπο που να νιώθεις πως όντως ανήκει στο σήμερα, το επεισόδιο πετυχαίνει και σε μια άλλη αδύνατη αποστολή που θέτει στον εαυτό του: Να εξιστορήσει μια υπόθεση που όντως μοιάζει αληθινό αίνιγμα ακόμα και για τον καλύτερο, και να καταφέρει ως το τέλος να σε εκπλήξει. Στην πορεία θα μας έχει συστηθεί ο Σέρλοκ του Μπέντντικτ Κάμπερμπατς ως ένας από τους συναρπαστικότερους Χαλασμένους Ήρωες της μοντέρνας τηλεόρασης, και ο Τζον Γουώτσον του Μάρτιν Φρίμαν ως αληθινός σύντροφος, ως αληθινή αντίθεση ζωής- κι όχι ως ένας απλός τοίχος στον οποίο ο ευφυής Σέρλοκ δοκιμάζει τις παλαβές ιδέες και θεωρίες του. Ή, για να το θέσουμε σε όρους «House», καταφέρνει να είναι Γουίλσον (μιας κι ο Γουίλσον ήταν έτσι κι αλλιώς ο Γουώτσον) και όχι όλοι οι λοιποί παρατρεχάμενοι βοηθοί.
2, «The Sign of Three» (Σεζόν 3, Επεισόδιο 2)
Βρίσκομαι σε αληθινό πειρασμό να το βάλω απλά #1 και να τελειώνουμε, όμως καλύτερα ας περιμένουμε λίγο καιρό, να δούμε πώς θα αντέξει και το πρώτο του re-watch. Όμως ειλικρινά, μετά την προβολή, μόνο ενθουσιασμός. Είναι ακριβώς το είδος του off format επεισοδίου που δεν περιμένεις ότι μια σειρά με τους δομικούς περιορισμούς του «Sherlock» θα κάνει ποτέ: «Έχουμε μόλις τρία επεισόδια ανά διετία, θα αφιερώσουμε όντως το ένα από αυτά στην κατά κύριο λόγο χιουμοριστική εξιστόρηση ενός γάμου;» Ναι. Ναι, θα το κάνουμε.
Η τριπλέτα Μόφατ/Γκάτις/Τόμσον εδώ πυροβολά ασταμάτητα, έχοντας κεντήσει ένα επεισόδιο σίτκομ των 90 λεπτών, την ώρα που το μέσο επεισόδιο σίτκομ μοιάζει εξαντλημένο από τον εαυτό του ήδη πριν εκπνεύσουν τα 20. Κάποια αστεία θα είναι off, κάποια πλοκή θα τεντώνεται. Κι όλα αυτά στο 20λεπτο. Αυτό εδώ το κωμικό αριστούργημα διαρκεί μιάμιση ώρα και το νιώθεις να κυλάει σα να ήταν ένα «Seinfeld».
Για μεγάλο, δε, μέρος του επεισοδίου, έχουμε αρχίσει να πιστεύουμε πως όντως δε θα υπάρχει πλοκή και μυστήριο, πέραν των χαριτωμένων αφηγήσεων του Σέρλοκ στη διάρκεια της πρόποσης. Αφηγήσεις που και γέλιο βγάζουν, και τον ερευνητικό χαρακτήρα της σειράς τιμούν, και τους χαρακτήρες πειραιτέρω αναπτύσσουν. Όταν όντως έρχεται η Σημαντική Υπόθεση, είναι πλέον τόσο βαθιά μπλεγμένη μες στα πεπραγμένα του γάμου και στο τρίγωνο σχέσης των Σέρλοκ-Γουώτσον-Μέρι, που νιώθεις πως είναι φυσική επέκταση της πρόποσης ή του ίδιου του μυστηρίου.
Μέχρι να οδηγηθούμε στο γλυκόπικρο φινάλε, που παραδίδει την τελειωτική ματιά στο μυστήριο εσωτερικό κόσμο του Σέρλοκ σε συνάρτηση με τους γύρω του ανθρώπους, έχουμε τελικά απολαύσει ένα υπόδειγμα ισορροπίας τόνου, χιούμορ, δράματος, πλοκής και ανάτπυξης χαρακτήρων. Όλοι βγαίνουν από αυτή τη μιάμιση ώρα πιο έντονα καδραρισμένοι: Ο Σέρλοκ, ναι, η Μέρι, σαφώς, ακόμη κι ο Τζον, ναι. Αλλά εν τέλει και η ίδια η σειρά.
1, «A Scandal in Belgravia» (Σεζόν 2, Επεισόδιο 1)
Αντιγράφουμε τους εαυτούς μας από πριν ένα χρόνο:
Ο Σέρλοκ συναντά την ντομινάτριξ/κατάσκοπο Αϊρίν Άντλερ και μαζί πλάθουν μια σειρά από υπέροχες ανατροπές αποτυπώνοντας το ίδιο το μυστήριο ως σεξουαλική πράξη στην οθόνη. Την ένταση την κόβεις με μαχαίρι, τις ανατροπές δε τις βλέπεις να έρχονται ποτέ, οι ερμηνείες είναι μαγνητιστικές, και το όλο επεισόδιο είναι ένα αριστούργημα, απλά και καθαρά.
Μας ακουγόμαστε πολύ πειστικοί! Το «A Scandal in Belgravia» διατηρεί λοιπόν το θρόνο του. Μέχρι την 4η σεζόν. Σε όσα χρόνια κι αν έρθει.
