Κάθε weekend αυτού του καλοκαιριού θα επισκεπτόμαστε θρυλικά επεισόδια σπουδαίων σειρών, τα οποία ξεχωρίζουν τόσο ως μεμονωμένες ιστορίες, αλλά και ως αντιπρόσωποι των σειρών τους. Δείτε τα σαν μια αφορμή να επισκεφθούμε ξανά μερικά από τα αγαπημένα μας τηλεοπτικά σύμπαντα, ή σαν μια προσπάθεια συλλογής επεισοδίων που έχουν κερδίσει με το σπαθί τους την διάκριση του κλασικού αριστουργήματος.
Εξυπακούεται πως θα ακολουθούν spoilers για το επεισόδιο και, ενδεχομένως, για την όλη σειρά στην οποία ανήκει. Σήμερα πίνουμε ένα pint μαζί με τους πρωταγωνιστές του «Coupling» του Στίβεν Μόφατ, καθώς ένας από αυτούς προσπαθεί να προσεγγίσει μια όμορφη κοπέλα.
Η ταυτότητα
- «Coupling», Σεζόν 1, Επεισόδιο 5: «The Girl with Two Breasts»
- Πρεμιέρα: 9 Ιουνίου 2000
- Σενάριο: Στίβεν Μόφατ
- Σκηνοθεσία: Μάρτιν Ντένις
- Καστ: Ρίτσαρντ Κόυλ (Τζεφ), Τζακ Ντάβενπορτ (Στίβ), Μπεν Μάιλς (Πάτρικ), Ανατ Ντίχτβαλντ (‘Κορίτσι’), Ρουθ Λας (Άλις), Σάρα Αλεξάντερ (Σούζαν), Κέιτ Ίζιτ (Σάλι), Τζίνα Μπέλμαν (Τζέιν).
Η πλοκή
Τα αγόρια είναι στο μπαρ και συζητάνε για αυτά που συνήθως συζητάνε, όταν αντιλαμβάνονται πως μια όμορφη κοπέλα κοιτάζει τον Τζεφ. Ακολουθεί καταστροφή και παρεξηγήσεις καθώς ο Τζεφ επιχειρεί να ανταποδώσει το ενδιαφέρον, προσεγγίζοντας την κοπέλα.
Οι διακρίσεις
Το επεισόδιο έγινε αμέσως σημείο αναφοράς για το συγγραφικό στυλ της σειράς, ξεχωρίζοντας ως το αποκορύφωμα της εφευρετικότητας του Μόφατ. Αποδείχθηκε τόσο δημοφιλές που η σειρά άρχισε να επιστρέφει σε αυτού του είδους τα υποκειμενικής αφήγησης gimmicks αρκετά συχνά.
Η σημασία
Δεν έχει σημασία το σημείο εκκίνησης. Το «Coupling» εθεωρείτο για πολύ καιρό (ακόμα θεωρείται από πολλούς) ως ξεπατίκωμα του «Friends» κι αυτό υποθέτω ισχύει με τον ίδιο τρόπο με τον οποίον το «Louie» είναι ξεπατίκωμα του «Seinfeld». Που θα πει, δηλαδή, καθόλου.
Διότι ένας πίνακας είναι αυτό που βλέπεις, κι όχι τα χρώματα που χρησιμοπίησες για να τον φτιάξεις. Ετσι μπορεί το «Coupling» να βασίζεται σε κάποια ίδια συστατικά (6 φίλοι μαζεύονται σε καφέ και μιλάνε για τις ζωές τους), όμως πέραν αυτού φροντίζει πολύ γρήγορα να κάνει σαφές ότι διαφοροποιείται πολύ. Ακόμα κι η λεπτομέρεια του ότι οι φίλοι πίνουν μπύρες αντί για καφέδες μπορείς να πεις πως δίνει ένα πρώτο στίγμα, όμως στην πραγματικότητα η διαφορά είναι στο δημιουργικό όραμα.
Το «Coupling» έθεσε με μεγάλη σαφήνεια τα αφηγηματικά όριά του: Δεν θα υπήρχαν.
Ως μια ασταμάτητα εφευρετική κωμωδία που έψαχνε διαρκώς να βρει νέους τρόπους να πει ένα αστείο, ξεπέρασε γρήγορα την ιδέα πως ήταν ‘το αγγλικό «Coupling» κι αντ’αυτού απέκτησε δικό του χαρακτήρα και οντότητα, στο βαθμό που όταν πλέον στην Αμερική έκανε πρεμιέρα το «How I Met Your Mother», ήταν εμφανές πως στην πραγματικότητα δεν ήταν το νέο «Friends», αλλά το ‘αμερικάνικο «Coupling»’.
Είναι πολλά τα επεισόδια που δίνουν το στίγμα της ξεχωριστής γραφής της σειράς, όμως κανένα δεν διατηρεί το classic status του προτελευταίου της 1ης σεζόν.
~~~
Αρχικά το «The Girl with Two Breasts» διαθέτει όλα τα διάσημα χαρακτηριστικά της σειράς ώστε να αποτελεί ιδανικό εκπρόσωπό της. Εχει κλασικό Τζεφ-ισμό. (H εξήγηση του «nudity buffer», του χρονικού ορίου που μπορεί ένας άντρας να γνωρίζει μια γυναίκα πριν αρχίσει να τη φαντάζεται γυμνή.) Εχει την παρέα (αν και χωρισμένη στα δύο) να αράζει πίνοντας. Εχει παρεξηγήσεις που εξηγούνται μέσα από κάποια παράλληλη οπτική. Και έχει φυσικά τον Τζεφ να γίνεται περίγελως, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.
Ομως ο λόγος που κρατάμε αυτό ως πρώτο αληθινά κλασικό δείγμα του τι μπορεί να πετύχει η σειρά, είναι η σεναριακή δομή, η φιλοδοξία που κρύβεται πίσω της, και το πόσο πετυχημένα έρχονται και δένουν όλα.
Ο Μόφατ, μεγαλωμένος θαυμάζοντας το «Doctor Who» (εδώ χρόνια πριν αυτό καν αναβιωθεί, πόσο μάλλον υπάρξει η ιδέα πως μπορεί ίσως να καταλήξει να γράφει για αυτό), πήρε από εκείνο τη διάθεση για συνεχή αφηγηματικό πειραματισμό. Δεν υπήρξε ποτέ στα σενάριά του ικανοποιημένος με το να πει απλώς μια ιστορία με αρχή, μέση και τέλος, παρά έψαχνε διαρκώς τρόπους να την κάνει πιο συναρπαστική για τον θεατή. Να κρύβουν τα πάντα μέσα τους ανατροπές και αινίγματα.
Κάτι τέτοιο φυσικά ταιριάζει σε μια σειρά όπου ο βασικός ήρωας ταξιδεύει μπροστά και πίσω στο χρόνο, όμως το ότι εδώ ο Μόφατ έγραφε ένα απλό σίτκομ δε θα τον άφηνε να περιοριστεί. Ετσι έχουμε πολλά σενάρια τα οποία τεστάρουν τους κανόνες του τι μπορεί να αφηγηθεί ένα σίτκομ (και πώς), όπως το επεισόδιο με το split screen, το επεισόδιο με την τριπλή υποκειμεική αφήγηση, και εν γένει την αίσθηση πως κάθε ιστορία αυτής της σειράς είχε ως δομικά στοιχεία μια ακολουθία από μισο-κρυμμένες αλήθειες που αποκαλύπτονται πλήρως με τον κωμικότερο των τρόπων.
Το «Inferno» για παράδειγμα, το αμέσως προηγούμενο επεισόδιο, δεν περιλαμβάνει κάποιο από αυτά τα εμφανή Μοφατι-ικά τρικ, όμως ο τρόπος που είναι στημένη η παρεξήγηση ώστε να οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια στο κωμικό αποτέλεσμα του φινάλε, κάνει το επεισόδιο διακριτό μέρος της «Coupling» τεχνοτροπίας.
Στο «Girl with Two Breasts», το τρικ που χρησιμοποιεί ο Μόφατ είναι ένα εντελώς συνηθισμένο: Το γλωσσικό φράγμα. Δύο χαρακτήρες προσπαθούν να επικοινωνήσουν για ένα ολόκληρο επεισόδιο και δεν τα καταφέρνουν. Τέτοιου είδους παρεξηγήσεις ο Μόφατ τις γράφει φανταστικά, και λειτουργούν υποδειγματικά μες στο σύμπαν της σειράς του. Ακριβώς επειδή η επιτυχία και ο ρυθμός του «Coupling» βασίζεται στο ότι έχει μισή ντουζίνα χαρακτήρες που ταιριάζουν σε όλα τα επίπεδα, γνωρίζοντας ο ένας τα κενά και τις δυνάμεις του άλλου, με αποτέλεσμα κάθε σκηνή παρέας να είναι σαν ένα συμπληρωμένο παζλ, όπου όλοι ήξεραν πού πάνε τα κομμάτια τους.
Οταν ο ρυθμός της παρέας διακόπτεται, έχεις στα χέρια σου εν δυνάμει ξεκαρδιστικές καταστάσεις. Πόσο μάλλον όταν συμβαίνει με αυτό τον τρόπο.
Εδώ λοιπόν συνδυάζεται το επικοινωνιακό κενό με την γενικότερη αβολοσύνη του Τζεφ ως εξής: Ο Τζεφ υποθέτει πως η άγνωστη κοπέλα στο μπαρ θα μπορεί ν' ακολουθήσει τους δικούς του επικοινωνιακούς ρυθμούς, ξεφεύγοντας σε ένα παραλήρημα πληροφορίας.
Σε αυτό το σημείο είναι εμφανές πως θα υπάρξει κάποιου είδους ανατροπή (τα αστεία που μένουν κρεμάμενα είναι υπερβολικά πολλά) αλλά όχι τι. Οταν τελικά το επεισόδιο έρχεται ανάποδα και βλέπουμε τις ίδιες σκηνές (αν και γυρισμένες εκ νέου) από την πλευρά της κοπέλας, βρισκόμαστε εν μέσω μιας πλυμμήρας από punchlines. Δεν είναι η ίδια η κατάσταση το αστείο - η κατάσταση είναι το όχημα ώστε ο Μόφατ να γράψει τουλάχιστον μια ντουζίνα αστεία σε δεύτερο χρόνο, τα περισσότερα εκ των οποίων ο Κόιλ απογειώνει.
Φαίνεται αρχικά περίεργο που το επεισόδιο δεν τελειώνει στη δύναμη και τη φόρα αυτού του act, όμως ο Μόφατ φυλάει έναν ακόμα μικρό επίλογο, τραβώντας το αστειο του λίγο παραπάνω, για ένα τελευταίο γέλιο. Εκεί φαίνεται πόσο μεγάλος μάστορας του συγγραφικού ρυθμού είναι. Είναι απίστευτο το πόσα εσωτερικά στησίματα αστείων και punchlines συγχρονίστηκαν ώστε να οδηγήσουν στο εξωφρενικό, εξοργιστικό, και τόσο αστείο, «I was expecting Shaddaim» του τέλους.
~~~
O Mόφατ έχει πει στο παρελθόν για τη σειρά πως «το χιούμορ προκύπτει από το context» κι αυτό ισχύει απόλυτα. Το «Coupling» στην πραγματικότητα δεν βασιζόταν ποτέ σε τρανταχτά αστεία. Οχι με την παραδοσιακή έννοια. Αν είχε laugh track δε θα ακουγόταν σχεδόν ποτέ, γιατί αποφεύγει την τυπική παράδοση αστείων ενός σίτκομ (θα ήταν περισσότερο κοντά στο άβολο αποτέλεσμα του «Sports Night» πριν αυτό αποφασίσει να παρατήσει τα γέλια-κονσέρβα.)
Ομως το σύμπαν το οποίο χτίζει είναι τόσο στιβαρό και ψηλαφήσιμο σε επίπεδο συνέχειας, χαρακτήρων και καταστάσεων, που σχεδόν κάθε κατάσταση που συμβαίνει, μπορεί να οδηγήσει σε γέλια με τον ίδιο τρόπο που βγαίνεις για μπύρα με τους φίλους σου και γελάς τη μισή ώρα δίχως απαραιτήτως κάποιος να λέει αστεία. Απλώς λόγω συσωρρευμένης γνώσης, και λόγω context.
Αυτό το επεισόδιο είναι το πιο ξεκάθαρο παράδειγμα του τι εννοούσε ο Μόφατ. Εξαιρώντας κάποιους Τζεφ-ισμούς ή κάποια σαχλή ατάκα του Πάτρικ, το επεισόδιο δεν είναι ιδιαίτερα αστείο. Οχι μέχρι να μπούμε στην τελευταία του πράξη, όπου και πάλι, πρόσεξε: Το ότι τα αστεία έρχονται διαδοχικά, δε σημαίνει πως έρχονται σε μορφή ατάκας-παράδοσης.
Ο Μόφατ γράφει ένα γιγαντιαίο αστείο σε δύο ξεχωριστά κομμάτια, κανένα εκ των οποίων δε διαθέτει όλα τα απαραίτητα στοιχεία. Αρκεί να ενώσει τα δύο κομμάτια, και τότε ξαφνικά όλη η κατασκευή είναι από μόνη της, εξ ολοκλήρου αστεία. Δε χρειάζεται οι χαρακτήρες καν να μιλάνε κάποια αναγνωρίσιμη γλώσσα για να πιάσεις το αστείο.
Είναι όλα στο context.
Το trivia
H γλώσσα που μιλάει ο Τζεφ στην επανάληψη της σκηνής με την κοπέλα στο μπαρ; Είναι αλαμπουρνέζικα. Είναι τυχαίες λέξεις και ήχοι που του έρχονταν επί τόπου, την ώρα του γυρίσματος.
~~~
Επόμενο: «Star Trek»
~~~
Προηγούμενα:
- Βλέποντας τηλεόραση ένα επεισόδιο τη φορά #1: «The Sopranos», College
- Βλέποντας τηλεόραση ένα επεισόδιο τη φορά #2: «Moonlighting», Atomic Shakespeare
- Βλέποντας τηλεόραση ένα επεισόδιο τη φορά #3: «Seinfeld», The Chinese Restaurant
- Βλέποντας τηλεόραση ένα επεισόδιο τη φορά #4: «Lost», The Constant
- Βλέποντας τηλεόραση ένα επεισόδιο τη φορά #5: «Columbo», Any Old Port in a Storm
- Βλέποντας τηλεόραση ένα επεισόδιο τη φορά #6: «The Twilight Zone», Walking Distance
