Κάθε weekend αυτού του καλοκαιριού θα επισκεπτόμαστε θρυλικά επεισόδια σπουδαίων σειρών, τα οποία ξεχωρίζουν τόσο ως μεμονωμένες ιστορίες, αλλά και ως αντιπρόσωποι των σειρών τους. Δείτε τα σαν μια αφορμή να επισκεφθούμε ξανά μερικά από τα αγαπημένα μας τηλεοπτικά σύμπαντα, ή σαν μια προσπάθεια συλλογής επεισοδίων που έχουν κερδίσει με το σπαθί τους την διάκριση του κλασικού αριστουργήματος.
Εξυπακούεται πως θα ακολουθούν spoilers για το επεισόδιο και, ενδεχομένως, για την όλη σειρά στην οποία ανήκει. Σήμερα επισκεπτόμαστε για πρώτη φορά τα τέλη των ‘50s και ακολουθούμε έναν άντρα καθώς μπαίνει στη Ζώνη του Λυκόφωτος.
Η ταυτότητα
- «The Twilight Zone», Σεζόν 1, Επεισόδιο 5: «Walking Distance»
- Πρεμιέρα: 30 Οκτωβρίου 1959
- Σενάριο: Ροντ Σέρλινγκ
- Σκηνοθεσία: Ρόμπερτ Στίβενς
- Καστ: Γκιγκ Γιανγκ (Μάρτιν Σλόουν), Μάικλ Μοντγκόμερι (Νεαρός Μάρτιν), Φρανκ Όβερτον (Πατέρας Μάρτιν), Αϊρίν Τέντροου (Μητέρα Μάρτιν).
Η πλοκή
Ένας πετυχημένος διαφημιστής από τη Νέα Υόρκη σταματά σε ένα βενζινάδικο λίγη απόσταση μακριά από την πόλη που μεγάλωσε. Όσο αυτό επισκευάζεται, αποφασίζει να επισκεφθεί τα παλιά του λημέρια, μόνο για να διαπιστώσει πως δεν επισκέφθηκε μόνο το μέρος, αλλά και τον χρόνο.
Οι διακρίσεις
Όπως και με τις περισσότερες σειρές φαντασίας, οι διακρίσεις δεν είναι και πολλές, παρά μόνο σε επίπεδο κληρονομιάς και κριτικής αποτίμησης. Το συγκεκριμένο επεισόδιο κατά κοινή παραδοχή ανήκει μές στα καλύτερα της σειράς (μελλοντικό θέμα alert!), με το περιοδικό ΤΙΜΕ να το τοποθετεί στη θέση #9. Ο Τζέι Τζέι Έιμπραμς το αναφέρει συχνά ως μεγάλη επιρροή του, θεωρώντας το ως το καλύτερο επεισόδιο στην ιστορία της σειράς.
Η σημασία
Το πλαίσιο που έχει σημασία αφορά το πώς έβλεπαν τη σειρά οι κριτικοί της εποχής. Αν χρειάστηκε να φτάσουμε στο 2010, με σειρές σαν τη «Buffy», το «Battlestar Galactica» και τα «X-Files» για να μπορέσουμε επιτέλους να ζήσουμε σε μια εποχή δίχως διάκριση κατά του sci-fi/fantasy στην τηλεόραση, προφανώς τα πράγματα δεν ήταν πάντα έτσι.
Κι αν το «Twilight Zone» άνοιξε το δρόμο προς το καλό sci-fi, επεισόδια σαν το «Walking Distance» έπαιξαν τεράστιο ρόλο στη δημόσια αντίληψη του ότι δεν πρόκειται για κάτι σαχλό και pulpy. Ενώ οι περισσότερες ιστορίες, εκείνες που εκπροσωπούν συνήθως τη σειρά σε λίστες ή σε best-of επεισοδίων, αφορούν πιο βαριά sci-fi καταστάσεις (εξωγήινες εισβολές, παράλληλες πραγματικότητες, τέρατα, το τέλος της ανθρωπότητας κλπ), ετούτη εδώ ήταν η πρώτη που, νωρίς στη διαδρομή του show, πρότεινε την ιδέα πως μπορεί να λειτουργήσει ακόμα και σε απολύτως γνώριμα σκηνικά.
Το «Walking Distance» δεν θέλει να τρομάξει, ούτε να σε κρατήσει στην άκρη της καρέκλας σου. Δεν βάζει κάποιον χαρακτήρα σε μια δεινή κατάσταση, ενώ πρακτικά δεν φέρει καν κάποιο από τα γνώριμα twist στο φινάλε. Είναι όμως μια βαθύτατα προσωπική ιστορία για τον δημιουργό Ροντ Σέρλινγκ και, τελικά, είναι άξιο κομμάτι του κανόνα του «Twilight Zone»; Φυσικά.
Είναι ένα από τα καλύτερα επεισόδια της σειράς.
~~~
Η ιστορία είναι απλή, αλλά όχι απλούστερη από κάποιο σύνηθες στόρι της σειράς. Στο τυπικό «Twilight Zone» επεισόδιο υπάρχει μια ιδέα, ένα set-up εικοσάλεπτης διάρκειας όπου συχνά δε συμβαίνει απολύτως τίποτα που να εμπλουτίζει την αφήγηση, και μετά το punchline. Αυτό αρκεί, δεν χρειάζεται περιττούς εντυπωσιασμούς για να παραδώσεις μια κλασική ιστορία τρόμου.
(Βλέπε κλασικά επεισόδια όπως το «Eye of the Beholder» ή το «The Invaders». 20 λεπτά set-up για την αποκάλυψη του φινάλε. Στη διάρκεια του επεισοδίου δε συμβαίνει απολύτως τίποτα.)
Όμως εδώ είναι αλλιώς τα πράγματα, αρχικά διότι ο Σέρλινγκ δεν στήνει την ιστορία γύρω από κάποια αποκάλυψη. Η ουσία είναι αυτό που παρακολουθείς στη διάρκεια του επεισοδίου. Το μεστό μουσικό score του Μπέρναρντ Χέρμαν (γραμμένο ειδικά για αυτό το επεισόδιο) γεμίζει όλο το 25λεπτο δίνοντας στα πάντα μια αίσθηση αγωνιώδους μελαγχολίας, την ώρα που η κάμερα του Ρόμπερτ Στίβενς κοιτάζει τα πάντα μέσα από καθρέφτες, σίτες, σκοτάδια ή κοντινά πλάνα σε πρόσωπα που εξολοθρεύουν την αντικειμενική ματιά. Είναι σα να βλέπεις τα πάντα μέσα από τα μάτια μιας συγκινητικής, αλλά και κάπως απροσδιόριστα τρομακτικής, ανάμνησης.
Γραμμένο και γυρισμένο σε μια πολιτικά και κοινωνικά αμήχανη εποχή για τις ΗΠΑ (ο Μάθιου Γουάινερ έχει φτιάξει μια ολόκληρη σειρά πάνω στις κοσμογονικές αλλαγές που έφερε σταδιακά η δεκαετία του ‘60), το επεισόδιο παίζει με την ιδέα του να κλειδώνεις τον εαυτό σου σε εποχή, στιγμή, περίοδο, ανάμνηση που δεν υπάρχει πια. Η Αμερική ήταν στο μεταίχμιο αλλαγών, αλλά ακόμα έμοιαζε προσκολλημένη σε αξίες περασμένων δεκαετιών.
Αν αυτό εξηγεί την ιστορία του Σέρλινγκ ως παράγωγο της εποχής, είναι μια άλλη σκέψη που ξεκαθαρίζει το γιατί παραμένει τόσο ισχυρή ακόμα και σχεδόν 55 χρόνια μετά: Η έλξη που πάντα (θα) μας ασκεί το παρελθόν είναι μια παγκόσμια και διαχρονική σταθερά. Όλοι ήμασταν (ή είμαστε) ένας Μάρτιν. Όλοι προσπαθήσαμε κάποτε να απλώσουμε το χέρι και να αγγίξουμε κάποια ανάμνηση απλώς για να τη δούμε να διαλύεται μπροστά στα μάτια μας.
Έτσι εδώ, ο κατά βάθος δυστυχισμένος άντρας επιχειρεί να προσεγγίσει τον 11χρονο εαυτό του, για να του πει να ζήσει αυτές τις στιγμές όσο πιο έντονα γίνεται, επειδή θα είναι οι καλύτερές του- και φυσικά το αποτέλεσμα είναι μια αποτυχία και μια -κυριολεκτική- πληγή. Επειδή α) οι φανταστικές στιγμές δεν μπορείς ποτέ να ξέρεις ότι έρχονται παρά αφού τις ζήσεις (ή, αν είσαι τυχερός, ενώ τις ζεις) και β) δε γίνεται ποτέ να κοιτάξεις πίσω, είναι συνταγή καταστροφής.
Ο Μάρτιν βρίσκει τον εαυτό σου σε «Walking Distance» από την εποχή που νιώθει πως ήταν τελευταία φορά ευτυχισμένος, επειδή όλοι πάντοτε νιώθουμε έτσι. Η εμμονή του με εκείνο το καλοκαίρι τον αφήνει πληγωμένο, αλλαγμένο, μέχρις ότου να καταφέρει να αποκολληθεί και να κοιτάξει μπροστά αντί για πίσω.
Τα μηνύματα της ιστορίας μπορεί να μοιάζουν προφανή έως και απλοϊκά, όμως τελικά πρόκειται για ένα μοτίβο που δε σταματά να επανέρχεται. Το πρώτο μας ένστικτο, σε επίπεδο προσωπικό αλλά και συλλογικό, είναι πάντα η σκέψη του «τι ωραία που ήμασταν τότε». Το παρελθόν θα βρίσκεται πάντα σε walking distance, είναι το μέλλον που κρύβεται πάντα στο άγνωστο.
~~~
Παρόμοιες ιδέες εξερεύνησε ο Σέρλινγκ σε πολλά ακόμα επεισόδια της σειράς, καθώς επρόκειτο προφανώς για κάτι που σήμαινε πολλά για αυτόν. Εξάλλου η εικονογραφία του Homewood στο επεισόδιο έρχεται κατευθείαν από τις ίδιες τις αναμνήσεις το δημιουργού. (Αλλά και από τη συλλογική ανάμνηση της Αμερικής των ‘40s, θα έλεγε κανείς.)
Δεν έχει το μεγάλο εφέ ή την ανατροπή που θα το κάνει αναγνωρίσιμο ως Το Επεισόδιο Όπου [...], όμως ευτυχώς αναγνωρίζεται από πολλούς ως ανεκτίμητο διαμάντι στην τροπαιοθήκη του «Twilight Zone». Ο Τζέι Τζέι Έιμπραμς, του οποίου είναι το αγαπημένο επεισόδιο της σειράς, έχει καταφέρει μέσα σε ελάχιστες λέξεις να κλείσει το μεγαλείο του, όσο εμείς ξοδεύουμε εκατοντάδες λέξεις.
«Είναι απλώς αυτή η όμορφη ιστορία ενός άντρα που, ως ενήλικας, θέλει να πάει πίσω στον νεαρό του εαυτό, και να του πει να έχει συναίσθηση του τι σημαίνει να είσαι ζωντανός, να είσαι νέος, και να το απολαμβάνει. Και φυσικά, δε μπορείς ποτέ να πας πίσω και να το πεις αυτό στον εαυτό σου. Είναι μια όμορφη απεικόνιση του βάρους της ενηλικίωσης, ειπωμένη μες στο «The Twilight Zone», που όλοι πιστεύουν πως είναι μια τρομακτική σειρά, αλλά είναι στην πραγματικότητα μια πανέμορφη σειρά.»
Οι σκηνές
Ο Ρόμπερτ Στίβενς κολλάει ασφυκτικά το κάδρο στα όρια του προσώπου του Γκιγκ Γιανγκ σε μια ταιριαστή απεικόνιση των αναμνησιακών ορίων που έχει θέσει ο Μάρτιν στον εαυτό του. Βλέπει τα πάντα μέσα από το πρίσμα της ανάμνησής του. Η σκηνή είναι φανταστική, σκηνοθετικά και ερμηνευτικά, με τα έγχορδα του Χέρμαν να υπογραμμίζουν τη συγκινητική διάσταση της στιγμής.
Φυσικά στο τέλος ο κύριος Γουίλσον είναι όντως πίσω από εκείνη την πόρτα και κοιμάται.
Ο μονόλογος του Σέρλινγκ που κλείνει το επεισόδιο είναι πιθανώς ό,τι πιο προσωπικό έχει αφηγηθεί στα 5 χρόνια της σειράς.
~~~
Το trivia
Αυτός είναι ο Ρον Χάουαρντ.
~~~
Επόμενο: «Coupling»
~~~
Προηγούμενα:
- Βλέποντας τηλεόραση ένα επεισόδιο τη φορά #1: «The Sopranos», College
- Βλέποντας τηλεόραση ένα επεισόδιο τη φορά #2: «Moonlighting», Atomic Shakespeare
- Βλέποντας τηλεόραση ένα επεισόδιο τη φορά #3: «Seinfeld», The Chinese Restaurant
- Βλέποντας τηλεόραση ένα επεισόδιο τη φορά #4: «Lost», The Constant
- Βλέποντας τηλεόραση ένα επεισόδιο τη φορά #5: «Columbo», Any Old Port in a Storm
Tags: episodes tv club
