Η ζωή κάπου αλλού.
Που; Δεν ξέρω.
Ευρώπη, το όνειρο.
Τι υπάρχει πέρα από την Ευρώπη;
Η πόλη του θεού.
Iσως εκεί βρίσκεται ο Μπαασίμ.
Ο Ράφικ ψάχνει τον Μπαασίμ στο ντοκιμαντέρ του Θωμά Σιδέρη που βγαίνει στις αίθουσες, δύο χρόνια μετά την προβολή του στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και αφού ο δημιουργός του συνέχισε να καταγράφει ένα ταξίδι επιβίωσης, αυτογνωσίας και χαρτογράφησης της πιο σκληρής πλευράς του προσφυγικού που ξεκίνησε μια δεκαετία πριν.
Ο Ράφικ ψάχνει τον Μπαασίμ καθώς η διαδρομή από το Κομπάνι στο Κιρκάν στην επαρχία Χατάι της Τουρκίας στα σύνορα με τη Σύρια και από εκεί στην Κωνσταντινούπολη, την Ανδριανούπολη, τη δομή των προσφύγων στη Θεσσαλονίκη, τα βουνά της Αλβανίας, την Κροατία και την Ουγγαρία χαρτογραφεί έναν κόσμο φτιαγμένο από βομβαρδισμένες πατρίδες, οικογένειες που χωρίστηκαν για πάντα, όνειρα που χάνονται ακριβώς την ώρα που γεννιούνται.
Ο Ράφικ ψάχνει τον Μπαασίμ καθώς ο Θωμάς Σιδέρης προσπαθεί να δει πίσω από απλά ακόμη ένα ντοκιμαντέρ για το προσφυγικό, ανοίγοντας την εικόνα σε μια ανθρώπινη αλυσίδα που με οποιονδήποτε τρόπο προσπαθεί να μείνει «ενωμένη» προκειμένου να φτάσει στον προορισμό της. Μέσα από ποτάμια, ανοίγματα σε επίγεια σύνορα, πάνω από φράκτες, αλλά κυρίως διαμέσου του εκμηδενισμού της όποιας ανθρώπινης υπόστασης, ήρωες μιας περιπέτειας στην οποία πεθαίνεις στ’ αλήθεια από το κρύο, την πείνα και την εξαθλίωση, διασχίζουν χώρες για να φτάσουν από την Ανατολή στη Δύση.
Χωρίς να χάνει στιγμή τον «άνθρωπο» από όλα τα καρέ μιας αχανούς γεωγραφίας που μοιάζει να μεταλλάσσεται σε κάθε επόμενο βήμα προς την επόμενη στάση αυτής της διαδρομής… θανάτου, ο Σιδέρης καταγράφει το ταξίδι με εικόνες που έχουμε ξαναδεί, εικόνες που κατέκλυσαν την επικαιρότητα όλη αυτή τη δεκαετία από ειδησεογραφικά πρακτορεία μέχρι αυτοσχέδια βίντεο σε κινητά τηλέφωνα, εικόνες που (τι τραγικό) μοιάζει να έχουμε συνηθίσει και κάπως έτσι να τις θεωρούμε πλέον ασήμαντες ή κλισέ.
Τίποτα ασήμαντο και τίποτα κλισέ στις σιωπές με τις οποίες επιλέγει ο Σιδέρης να «ντύσει» τις εικόνες του θορύβου που σκεπάζουν τις κραυγές ανθρώπων που αναζητούν μάταια το ευρωπαϊκό όνειρο στη λάθος Ευρώπη. Τίποτα ασήμαντο και τίποτα κλισέ στην ποίηση που κυριολεκτικά (μέσα από τον Κούρδο ποιητή Χελμπεστέν Μεργουάν Μπερεκάτ που εμφανίζεται στην ταινία) ή μεταφορικά (μέσα από λεπτομέρειες που το άπειρο μάτι δεν εντοπίζει, από ακίνητα τοπία που μοιάζουν με σταθερές μέσα σε ένα ρευστό περιβάλλον, από μικρά ξεσπάσματα κινηματογραφικού μεγαλείου που χρωματίζουν ακόμη πιο γλαφυρά το σκοτάδι της προσφυγιάς), σχολιάζει με το δικό της τρόπο κάτι τόσο απάνθρωπο.
Κατακερματισμένο (διαφορετικού ύφους κινηματογράφηση για κάθε εποχή, το πέρασμα των χρόνων, διαφορετικά μέρη…) αλλά τελικά μια ενιαία αφιέρωση στα τελευταία υπολείμματα της ελπίδας που κουβαλούν μαζί τους τα καραβάνια των ανθρώπων που δραπετεύουν από τις εμπόλεμες ζώνες αυτού του πλανήτη, το «Θολό Ποτάμι του Μπαασίμ» δεν αναμοχλεύει σίγουρα συθέμελα την απεικόνιση του προσφυγικού στο σινεμά, αλλά τολμά να θρηνήσει για όλες τις ψυχές που χάθηκαν, χάνονται και θα χαθούν στα αχαρτογράφητα νερά της προσφυγιάς. Και να σταθεί ίσως σαν μια προσευχή. Που ο Ράφικ θα στείλει στον αδερφό του που ξέρει ότι δεν θα βρει ποτέ. Αλλά που δεν του επιτρέπεται, δεν μας επιτρέπεται να ξεχάσουμε ποτέ.
