Φεστιβάλ / Βραβεία

Λαρς Φον Τρίερ: Ναι, η ζωή είναι μάταιη

στα 10

Σε μεγάλα κέφια παρουσιάστηκε πριν λίγο στους δημοσιογράφους ο Λαρς Φον Τρίερ, αμέσως μετά την παγκόσμια πρεμιέρα του «Melancholia» στο φεστιβάλ Καννών. Σπόντες εναντίον της οσκαρικής Σουζάνα Μπίερ, βεβαιότητα ότι η ζωή είναι μάταιη, ασφάλεια ότι θα πάρει τον Φοίνικα και αυτοσαρκαστικές αποκαλύψεις που τον θέλουν να ολοκληρώνει την τριλογία με ταινία σκληρού πορνό.

Λαρς Φον Τρίερ: Ναι, η ζωή είναι μάταιη

Πριν από δύο χρόνια που παρουσίαζε τον «Αντίχριστο» στις Κάννες, η επαφή του με τους δημοσιογράφους ήταν εκκρηκτική, δυσάρεστη, η συμπεριφορά του σχεδόν αυτιστική. Προσβεβλημένος που το όραμά του δεν είχε γίνει αποδεκτό από την κοινότητα των κριτικών ο Τρίερ τραύλιζε αλαζονικές ατάκες και γέμισε την αίθουσα με αμηχανία. Φέτος αποφάσισε να αλλάξει σκοπό. Μπήκε στην συνέντευξη Τύπου χαμογελαστός, πλαισιωμένος από τους ηθοποιούς του (Κίρστεν Ντανστ, Σαρλότ Γκενσμπούργκ, Στέλαν Σκάρσγκαρντ, Τζον Χαρτ, Ούντο Κίερ, Γιέσπερ Κρίστενσεν) κι έτοιμος να κάνει πλάκα, ακόμα και με τα πιο σοβαρά θέματα. Οχι ότι δεν ειπώθηκαν και πράγματα που φανερώνουν ότι κάτω από την μεγάλη του καταθλιπτική ματιά χτυπάει μία ρομαντική καρδιά. Αλλωστε, όπως λένε, «οι κυνικοί αυτού του κόσμου, είναι ρομαντικοί που έχουν πληγωθεί πολύ».

Γιατί έκανε μία ταινία για το τέλος του κόσμου;

Για μένα η «Μελαγχολία» δεν είναι μία ταινία για το τέλος του κόσμου. Είναι μία ταινία για τη ζωή. Ετσι τη βλέπω. Μου άρεσε η λέξη. Μου αρέσει αυτό που αντιπροσωπεύει η λέξη. Για μένα υπάρχει μελαγχολία σε όλες τις μορφές τέχνης που αγαπώ. Κάθε μορφή υψηλής διαννόησης την εμπεριέχει. Και θεωρώ ότι η «Μελαγχολία» έχει να κάνει με την προσμονή. Οι άνθρωποι που περιμένουν κάτι παραπάνω είναι μελαγχολικοί. Η προσμονή είναι το επίκεντρο αυτής της ταινίας.

Πιστεύει όντως ότι η ζωή είναι μάταιη;

Ναι.

Θέλει να αναλύσει λίγο αυτή τη θεωρία του;

Οχι.

Τι πήρε από αυτή την εμπειρία η Κίρστεν Ντανστ;

Ντανστ: Μου χάρισε μία τεράστια ευκαιρία να δοκιμάσω τα όριά μου και να συγκρουστώ μ' αυτή την τραυματική ευαισθησία που αποκαλύπει με τις ταινίες του. Ο τρόπος που ανοίγεται, η εμπιστοσύνη με την οποία σου αποκαλύπτεται με κάνει να πιστεύω ότι μετά από αυτή την εμπειρία δεν έχω αποκομίσει απλά έναν ακόμα συνεργάτη, αλλά ένα φίλο.

Γράφει ο Τρίερ ρόλους για προβληματικές γυναίκες;

Ντανστ: Ο Λαρς γράφει ταινίες για γυναίκες τσαλακωμένες, χαμένες, χαοτικές, συναισθηματικές κι αυτό με ενθουσίαζε πάντα. Σου δείχνει ότι μία γυναίκα μπορεί να είναι όλα αυτά μαζί – να είναι και καταθλιπτική και υπέροχη, και τρελή και όμορφη. Δεν είμαστε ένα πράγμα. Αυτή η ελευθερία να δημιουργήσει κανείς αυτό το ρόλο ήταν συναρπαστική και τρομαχτική μαζί. Αλλά μου άνοιξε τα μάτια μπροστά σ ένα μεγαλείο το οποίο κουβαλάω και στις υπόλοιπες δουλειές μου. Ως ηθοποιός είναι μεγάλη εμπειρία να γυρίζεις μονοπλάνα, τεράστιες πεντάλεπτες σκηνές. Να γκρεμίζεις τοίχους, να παίζεις ελεύθερα.

Γκενσμπούργκ: Δεν νομίζω πάντως ότι ο Λαρς διαχωρίζει ανάμεσα σε γυναίκες και άντρες. Δεν κάνει ταινίες για γυναίκες ή ταινίες για άντρες. Οσο γυρίζαμε τον «Αντίχριστο» είχα τη βεβαιότητα ότι ταυτιζόταν με το δικό μου, το γυναικείο χαρακτήρα. Σ' αυτήν εδώ ήταν σίγουρα κρυμμένος στο ρόλο της Κίρστεν.

Πώς πλησίασε η Ντανστ το ρόλο της καταθλιπτικής;

Ντανστ: Ο Λαρς δημιουργεί μία τέτοια οικειότητα στο γύρισμα που σε ωθεί και σένα να τα δώσεις όλα.

Τρίερ: Βοηθάει και το γεγονός ότι κάτι ξέρω από κατάθλιψη.

Γιατί επέλεξε να δείξει την κατάρρευση της ηρωίδας την μέρα του γάμου της;

Τρίερ: Η ηρωίδα μου κουβαλούσε την «μελαγχολία» της πολύ πριν παντρευτεί. Το ήξερε και το ήξεραν κι όλοι γύρω της. Πίστεψε ότι αν ακολουθούσε ότι κάνει η νόρμα, αν στηριζόταν στην παράδοση, αν παντρευόταν κι έκανε παιδιά, θα ξεπερνούσε την κατάθλιψή της. Αντίθετα όμως, αυτή η πίεση ήταν που την έκανε να εκραγεί.

Ντανστ: Ο περισσότερος κόσμος πιστεύει ότι ένας γάμος λύνει όλα τα προβλήματά σου. Σου προσφέρει σταθερότητα και ασφάλεια. Αυτό είναι λάθος. Αν κοιτάξει κανείς προσεχτικά στη ζωή της ηρωίδας μου, την πλαισιώνουν προβληματικοί χαρακτήρες, μία οικογένεια που της έχει δημιουργήσει τραύματα. Στη δεξίωση του γάμου της τους έχει όλους συγκεντρωμένους μπροστά της, το πρόβλημα εμφανίζεται περίτρανα, όλα συσωρεύονται. Για αυτό και λυγίζει.

Είχε ερωτήσεις ο Τζον Χαρτ για το ρόλο του;

Χαρτ: Ναι, αλλά ούτε τόλμησα να τις ρωτήσω. Δεν κάνεις ερωτήσεις στον Τρίερ. Απλά βουτάς όσο πιο γρήγορα μπορείς στη φαντασία σου...

Ποια ήταν η πηγή έμπνευσης της αισθητικής του «Melancholia» κύριε Τρίερ;

Κάποιοι πίνακες, τους οποίους προσπάθησα να συμπεριλάβω και στην ταινία. Γερμανοί κυρίως ζωγράφοι, αλλά και προ-Ραφαηλικοί. Από σκηνοθέτες: Αντονιόνι, Ταρκόφσκι, να τολμήσω να πω και Μπέργκμαν.

Γιατί τελευταία χρησιμοποιεί λυρικά πρελούδια στις ταινίες του;

Κάποιοι άνθρωποι πάνε σινεμά για να δουν πώς τελειώνει μια ταινία. Δεν είμαι από αυτούς. Πιστεύω ότι ξέρω πώς θα τελειώσει μια ταινία. Καμιά φορά εύχεσαι να αποδειχτείς λάθος, αλλά συνήθως το καταλαβαίνεις από την αρχή. Ομως, θεωρώ πολύ ενδιαφέρον πώς κάποιος θα επιλέξει να ξεκινήσει. Ποια θα είναι η πρώτη του σκηνή.

Ποιο είναι το επόμενο βήμα, με τι θα ολοκληρώσει αυτή την τριλογία;

Με πορνό. (γέλια) Ναι, είναι αλήθεια. Η Κίρστεν φταίει. Γυρίσαμε αυτή τη γυμνή σκηνή στην ταινία - την οποία επέμενε η ίδια να γυρίσει ενώ εγώ της έλεγα ότι δεν κολλούσε με τίποτα. Ομως ξέρετε πόσο πιεστικές είναι οι γυναίκες. Και τώρα θέλει κι άλλο. Οπότε γράφω ένα πορνό. Της είπα ότι θα της γράψω ωραίους διαλόγους τουλάχιστον. Μου είπε ότι είναι περιττοί. Το μόνο που χρειαζόμαστε είναι 3-4 ώρες σκληρού σεξ.

Εκοψε πράγματι το ποτό;

Ναι. Σταμάτησα να πίνω κι έγινα άλλος ένας βαρετός άνθρωπος. Νιώθω όμως καλύτερα. Αν και φιλοσοφικά και ιδεολογικά είμαι εντελώς αντίθετος με την αποχή από το ποτό. Νομίζω ότι πρέπει να γινόμαστε λιώμα. (Κοιτάει τον Στέλαν Σκάρσγκαρντ)

Σκάρσγκαρντ: Γιατί κοιτάς εμένα;

Τρίερ: Γιατί δεν είναι εδώ ο Κίφερ (Σάδερλαντ), οπότε είσαι ο επόμενος στη σειρά.

Πως ένιωσε που πρόσφατα ανακάλυψε ότι έχει γερμανικές ρίζες;

Κοιτάξτε: επί χρόνια πίστευα ότι ήμουν Εβραίος. Και χαιρόμουν για αυτό – μέχρι που ανακάλυψα ότι είναι και η Σουζάνα Μπίερ Εβραία (ουπς, το είπα αυτό δυνατά;). Μετά πληροφορήθηκα ότι έχω γερμανικό αίμα. Αρα είμαι απόγονος των Ναζί. Τέλεια! Πάντα είχα μία μικρή κατανόηση για τον Χίτλερ. Οχι, καταλαβαίνετε τι εννοώ – τον άνθρωπο. Δηλαδή τον σκέφτομαι καμιά φορά μέσα στο καταφύγιο στις τελευταίες του μέρες και ... νιώθω τι μπορεί να περνούσε από το μυαλό του. Οχι; Ωχ, πως να γλιτώσει κανείς από αυτόν το συλλογισμό τώρα; Μπλέχτηκα, έτσι;

Είναι ευχαριστημένος με το αποτέλεσμα της ταινίας;

Ναι.

Πιστεύει ότι έχει ελπίδες για το Χρυσό Φοίνικα;

Ω, ναι! Ω, ναι! Ω, ναι! Ναι! Ω, ναι! Ναι! Ναι!

Γιατί δεν κάνει ποτέ κωμωδίες – έχει τόσο χιούμορ ο ίδιος...

Γιατί θα κατέληγαν κι αυτές μελαγχολικές. Μάλιστα, τώρα που το σκέφτομαι, αυτό που μόλις είδατε είναι κωμωδία. Πιστέψτε με, δε θέλετε να δείτε τις πραγματικές μου τραγωδίες...