Buzz

Οδηγός επιβίωσης για το αφιέρωμα «Τώρα Γκοντάρ» στην Ταινιοθήκη της Ελλάδας

στα 10

Από σήμερα και για δύο εβδομάδες το πρόγραμμα έχει Γκοντάρ μέχρι τελικής πτώσης στην Ταινιοθήκη της Ελλάδας. Ακολουθεί οδηγός επιβίωσης από την κατά μέτωπο επίθεση του πιο πρωτοπόρου (ακόμη) σκηνοθέτη όλων των εποχών.

Οδηγός επιβίωσης για το αφιέρωμα «Τώρα Γκοντάρ» στην Ταινιοθήκη της Ελλάδας

Δεν θα μπορούσε να υπάρξει πιο ιδανική συγκυρία από μια μεγάλη ρετροσπεκτίβα στο έργο του Ζαν-Λικ Γκοντάρ εν έτει 2014, από το γεγονός πως λίγοτερο από ένα μήνα πριν ο 83χρονος θρύλος βραβεύθηκε με την καινούρια του τρισδιάστατη (!) ταινία, «Adieu au Langage» στο 67ο Φεστιβάλ Καννών, απών ως φυσική παρουσία από τη διοργάνωση αλλά πανταχού παρών ως ο σπουδαιότερος εν ζωή σκηνοθέτης, χαρακτηρισμό που δεν θα μπορούσαν να του αρνηθούν ακόμη και όσοι αδυνατούν πλέον να παρακολουθήσουν με οποιοδήποτε άλλο κίνητρο εκτός από την περιέργεια τις τελευταίες του ταινίες.

Με 32 ταινίες μεγάλου, 5 μεσαίου και 13 μικρού μήκους ταινίες, το «Τώρα Γκοντάρ» στην Ταινιοθήκη της Ελλάδας που διεξάγεται από τις 5 έως και τις 18 Ιουνίου είναι από μόνο του ο καλύτερος τρόπος για να μάθεις απ'έξω και ανακατωτά τι εστί Γκοντάρ για την ιστορία του σινεμά και κυρίως για οτιδήποτε ονομάζουμε σήμερα μοντέρνο σινεμά. Ο,τι ακολουθεί είναι ένας οδηγός επιβίωσης που φιλοδοξεί να προφυλάξει την ακεραιότητά σας μετά από μια κατά μέτωπο μονομαχία με το ζωντανό θρύλο που ακούει στο όνομα Ζαν-Λικ Γκοντάρ.

Βρείτε εδώ το αναλυτικό πρόγραμμα προβολών του αφιερώματος «Τώρα Γκοντάρ».

2 Ζαν-Λικ Γκοντάρ, Ζαν - Πολ Μπελμοντό, Τζιν Σίμπεργκ στα γυρίσματα του «Με Κομμένη την Ανάσα»

Τα SOS

Δεν έχεις δει Γκοντάρ αν δεν έχεις δει όλες τις ταινίες που γύρισε ανάμεσα στο 1959 και το 1967, ως πρωτεργάτης της nouvelle vague, του γαλλικού νέου κύματος, που άλλαξε δια παντός τον τρόπο που θα γινόταν έκτοτε το ευρωπαϊκό σινεμά και κυρίως τον τρόπο με τον οποίο ο πλανήτης θα αντιμετώπιζε το αμερικάνικο σινεμά. Δεκαπέντε ταινίες στο σύνολό τους, εφαρμόζουν με αφοσίωση το «Μια ταινία πρέπει να έχει αρχή, μέση και τέλος, όχι απαραίτητη με αυτή τη σειρά», ξεκινούν νομοτελειακά από το «εκρηκτικό» μεγάλου μήκους ντεμπούτο του, το «Με Κομμένη την Ανάσα» (1960) και καταλήγουν στο «αποκαλυπτικό» και για πολλούς το μεγάλο του αριστούργημα, «Week - End» (1967). Ενδιάμεσα ο Γκοντάρ συστήνει και αποθεώνει ταυτόχρονα τη μούσα του, Ανα Καρίνα στα «Une Femme est une Femme» (1961) και «Ζούσε τη Ζωή της» (1962), αναφέρεται στον πόλεμο στην Αλγερία με τον «Μικρό Στρατιώτη» (1963), ολόκληρώνει μια από τις καλύτερες ταινίες πάνω στο ίδιο το σινεμά με την «Περιφρόνηση» (1963), σφραγίζει για πάντα τη φοιτητική ζωή με το «Bande à Part» (1964), δοκιμάζεται στην ρεαλιστική επιστημονική φαντασία με το «Alphaville» (1965), ελευθερώνει ωκεανούς κινηματογραφικής και ερωτικής ελευθερίας στον «Τρελό Πιερό» (1965), ρίχνει τα βέλη του στην καταναλωτική Αμερική με το «Masculin Féminin» (1966) και «Made in U.S.A.» (1966) , αποδομεί για πρώτη φορά με θράσος την όποια αφήγηση στο «2 ή 3 Πράγματα που Ξέρω Γι' Αυτήν» (1966) και στρώνει το ναρκοπέδιο για το Μάη του '68 με την «Κινέζα» (1967)

2 Στα γυρίσματα του «Ονομα Κάρμεν» (1983)

Tα (ΤΥΠΟΥ) MAINSTREAM

Μετά από ένα μεγάλο διάλειμμα που ξεκίνησε από το Μάη του '68 και τον βρήκε πρωτεργάτη της ομάδας «Dziga-Vertov» και αφοσιωμένο φανατικά στην πολιτική, ο Ζαν-Λικ Γκοντάρ θα έμπαινε στη δεκαετία του '80 με μια δεύτερη περίοδο μυθοπλασίας - στα όρια του mainstream - που ξεκίνησε με το «Ο Σώζων Εαυτόν Σωθήτω» (1979), τη «δεύτερη πρώτη μου ταινία», όπως τη χαρακτήρισε ο ίδιος. Μέχρι και το 1988 θα σκηνοθετήσει ακόμη έξι ταινίες, αναμεσά τους το «Passion» (1982) με την Ιζαμπέλ Ιπέρ, το «Ονομα Κάρμεν» (1983) που του χάρισε τη Χρυσή Αρκτο στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου, το «Χαίρε, Μαρία» (1984), μια ευθεία επίθεση στην εκκλησία, το «Nτετέκτιβ» (1985), ένα νεο-νουάρ αφιερωμένο στον Τζον Κασσαβέτη, το «King Lear» (1987) σε μια αποκαλυπτική τοποθέτηση του σαιξπηρικού έργου σε έναν κόσμο μετά την τραγωδία στο Τσέρνομπιλ και το «Πρόσεχε το Δεξί Σου» (1987), μια τρελή κωμωδία αφιερωμένη στον Ζακ Τατί.

2 «Χαρούμενη Γνώση»

Τα ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΑ

To 1969, o Ζαν-Λικ Γκοντάρ σκηνοθετεί τη «Χαρούμενη Γνώση», σε μια συμπαραγωγή με τη γαλλική τηλεόραση. Η ταινία αφηγείται - αναφερόμενη στο Νίτσε - τις επτά νύχτες του Εμίλ και της Πατρισιά καθώς οι δυο τους συζητούν για την τηλεόραση, το σινεμά, την πολιτική, ενώ έξω μαίνεται η εξέγερση των φοιτητών του Μαΐου του 1968. Η γαλλική τηλεόραση αρνείται την προβολή της ταινίας, προγραμματίζεται η προβολή της στους κινηματογράφους, αλλά τελικά απαγορεύεται από την Γαλλική Κυβέρνηση. Την ίδια χρονιά, ο Γκοντάρ γυρίζει για λογαριασμό της ιταλικής τηλεόρασης, αυτή τη φορά, το «Αγώνες στην Ιταλία», το πορτρέτο μια νεαρής Ιταλίδας επαναστάτριας πίσω από το οποίο ο Γκοντάρ ενώνει την κινηματογραφική γλώσσσα με την πολιτική θεωρία σε ένα ριζοσπαστικό μανιφέστο για τη διάβρωση της ριζοσπαστικής σκέψης από την αστική ιδεολογία. Η ταινία δεν παίζεται ποτέ από την ιταλική τηλεόραση. Οπως ακριβώς δεν παίχτηκε από τη γερμανική τηλεόραση και το «Vladimir et Rosa» (1970) που ορμώμενη από τη Δίκη των 8 στο Σικάγο, επαναπροσδιορίζει τη θέση της επανάστασης και του ακτιβισμού ως θύματα αδέκαστων κοινωνιών.

2

Τα ΠΡΩΙΜΑ

Πριν ο Γκοντάρ αποφασίσει πως το μόνο που χρειάζεται για να κάνεις μια ταινία είναι «ένα κορίτσι και ένα πιστόλι», γύρισε πέντε μικρού μήκους ταινίες, όλες δείγματα ενός δημιουργού εν τη γεννέσει. Οι τέσσερις από αυτές θα προβληθούν στο αφιέρωμα στην Ταινιοθήκη της Ελλάδας. Το «Επιχείρηση Τσιμέντο» (1954) αφηγείται το χτίσιμο ενός τσιμεντένιου τείχους τόσο ψηλού όσο ο Πύργος του Αϊφελ, το «Ολα τ' Αγόρια Λέγονται Πατρίκ» (1955) αφηγειται τις ερωτικές περιπέτειες δύο κοριτσιών που φλερτάρουν με το ίδιο αγόρι, το «Η Σαρλότ και το Αγόρι της» (1958) είναι ένας φόρος τιμής στον Ζαν Κοκτό και το «Μια Ιστορία Νερού» (1958) είναι ένα road movie που εκτυλίσσεται στη πλημμυρισμένη Γαλλία.

2

Τα ΣΚΛΗΡΟΠΥΡΗΝΙΚΑ

Ολο το έργο του Ζαν-Λικ Γκοντάρ είναι διανθισμένο με ακραίες εκρήξεις πολιτικής, αντιπολεμικών μανιφέστων, ταινιών στα όρια του (πειραματικού) κινηματογράφου όπως τον γνωρίζουμε πριν και μετά τον Ζαν-Λικ Γκοντάρ. Το ειρωνικά τιτλοφορημένο «Μια Ταινία Σαν Ολες τις Αλλες» (1968) είναι η πρώτη ταινία που βρήκε τον Γκοντάρ ιδρυτή της ομάδας «Dziga Vertov» (φόρος τιμής στον Ρώσο πρωτοπόρο και θεωρητικό του cinéma vérité) σε μια συλλογική δημιουργική έξαρση ταινιών φτιαγμένων για να αλλάξουν τον κόσμο. Τα δυο του μέρη - που είναι σχεδόν όμοια αλλά διαθέτουν άλλη ηχητική μπάντα - αλλά και η αφήγηση εκτός κάδρου, υλικό από τις διαδηλώσεις στη Γαλλία και η επανάσταση σε πρώτο πλάνο παραμένει μια σπουδή πάνω στο απόλυτο χάος που χωρίζει τη μυθοπλασία από το ντοκιμαντέρ. Στην ίδια εποχή - την πιο πειραματική και πολιτικά προπαγανδιστική - ανήκει και ο «Ανατολικός Ανεμος» του 1969, ένα μαρξιστικό γουέστερν σπαγγέτι, το «Pravda» (1969) που γυρίστηκε παράνομα στη Τσεχοσλοβακία, έξι μήνες μετά τη σοβιετική εισβολή, το «Εδώ κι Αλλού» (1974) όπου οι αγώνες των Παλαιστινίων (που ο Γκοντάρ και η ομάδα «Dziga Vertov» κινηματογράφησαν στη Μέση Ανατολή) έρχονται σε απόλυτη ένωση/σύγκρουση με την καθημερινότητα μιας μικροαστικής οικογένειας στη Γαλλία. Στην έναρξη της περιόδου της ομάδας «Dziga Vertov» ο Γκοντάρ συμμετείχε μαζί τον Κρις Μαρκέρ στο πρότζεκτ «Σινε-Προκηρύξεις» (1968) που δεν ήταν παρά ένα σύνολο από βωβές ταινίες πολύ μικρού μήκους που γυρίζονταν μέσα σε μία ημέρα και προβάλλονταν σε εργοστάσια και πανεπιστήμια, συνδυάζοντας την αποδόμηση του κινηματογράφου με το τέλος του σύγχρονου κόσμου στα πρόθυρα της μεγάλης επανάστασης.

2 Με τον Μικ Τζάγκερ και τους Rolling Stones στα γυρίσματα του «Sympathy for the Devil»

Tα ΜΟΥΣΙΚΑ

Ηταν απλά θέμα χρόνου να συναντήσει ο Ζαν-Λικ Γκοντάρ τους Rolling Stones. To έκανε εν μέσω του Μαη του '68, μπαίνοντας στο στούνιο όπου το συγκρότημα ηχογραφούσε το «Sympathy for the Devil», Το «One Plus One» ή «Sympahty for the Devil» όπως έμεινε πιο γνωστό το φιλμ/ντοκιμαντέρ που ο Γκοντάρ γύρισε στο Λονδίνο, χώρεσε όμως μέσα του ένα φόρο τιμής στα κόμικς της Marvel και της DC, φυλλάδια των Ναζί, τους Μαύρους Πάνθηρες εν δράσει, μια γυναίκα με το όνομα «Εύα Δημοκρατία» που απαντάει μόνο με «ναι» ή «όχι» στις πιο αναπάντεχες ερωτήσεις περπατώντας στου δρόμους της πόλης και ένα μαρξιστικό μανιφέστο με επίκεντρο την επιτακτική ανάγκη για επανάσταση εδώ και τώρα. Είκοσι χρόνια αργότερα, το 1987, ο Γκοντάρ θα σκηνοθετούσε και θα πρωταγωνιστούσε στο «Πρόσεχε το Δεξί Σου», μια ταινία που όπως περιγράφει ο ίδιος είναι «μια φαντασίωση για έναν ηθοποιό, μια κάμερα και ένα μαγνητόφωνο». Φόρος τιμής στον Ζακ Τατί, μια ωδή στην έννοια των ρόλων, με ροκ soundtrack, live εμφανίσεις των Rita Mitsuko - ακριβώς την εποχή της απόλυτης κυριαρχίας τους στη Γαλλία - και τη Τζέιν Μπίρκιν να υποδύεται ένα τζιτζίκι, ενδεικτικό μιας κωμωδία με τον τρόπο του Ζαν-Λικ Γκοντάρ.

2 Σκηνή από το «JLG/JLG»

Τα ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ

Αν και δεν υπάρχει καρέ στη φιλμογραφία του Ζαν-Λικ Γκοντάρ που να μην είναι αυτοβιογραφικό, δύο ταινίες απομόνωσαν σαν ήρωά τους τον ίδιο τον δημιουργό, αναζητώντας την ευθεία γραμμή που θα ενώνει πάντα το «εγώ» με το «εμείς» στη φιλοσοφία του Γκοντάρ για το σινεμά. Το 1982 σκηνοθετεί το «Αλλαγή εικόνας. Γράμμα στην αγαπημένη», μια παραγγελία της γαλλικής τηλεόρασης για την επέτειο της εκλογικής νίκης του Φρανσουά Μιτεράν, στην οποία ο Γκοντάρ αναρωτιέται μέσα σε περίπου 10 λεπτά φιλμικού χρόνου πάνω στην έννοια της «αλλαγής», είτε αυτή είναι πολιτική είτε απλά μια εικόνα. Και το 1995 ολοκληρώνει το «JLG / JLG. Autoportrait de Décembre», μια ποιητική αυτοπροσωπογραφία για το σύμπαν των αναφορών του, τα τσιγάρα του, το τέλος του πολιτισμού και της νεότητας (του), μια αφετηρία για την τελευταία πιο ενδοσκοπική του περίοδο. Απαραίτητο συμπλήρωμα στο πορτρέτο του Γκοντάρ και το «Οπερ Εδει Δείξε» που σκηνοθέτησε το 2012 ο συνεργάτης του (και διευθυντής φωτογραφίας στο «Film Socialisme» και το «Adieu au Langage»), Φαμπρίς Αρανιό, μετά από παραγγελία της ελβετικής τηλεόρασης.

2

Τα ΙΣΤΟΡΙΚΑ

To «Histoire(s) du Cinéma» - αν μπορεί κανείς να το περιγράψει με λόγια - είναι μια διαδοχή εικόνων, λέξεων, πρωτότυπου υλικού, σκηνών από ταινίες, επίκαιρων, εικόνων που μπλέκονται η μία με την άλλη σαν ένα κολάζ, μια αλληλουχία σκέψεων πάνω στη ζωή, τον πόλεμο, τον έρωτα, το σινεμά, ένας κινούμενος πίνακας ζωγραφικής ηθελημένα out of focus ή για να γίνουμε και πιο... γκονταρικοί, ιμπρεσιονιστικα εκτός κάδρου από οτιδήποτε ήταν ή θεωρούσε κάποιος πως ήταν το σινεμά μέχρι τότε. Εμπνευσμένο από μια σειρά διαλέξεων στο Πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ, όπου ο Γκοντάρ ανέλαβε να παραδώσει αντικαθιστώντας τον μέντορα της nouvelle vague και διευθυντή της Ταινιοθήκης της Γαλλίας, Ανρί Λανγκλουά, το «Histoire(s) du Cinéma», ηθελημένα με αυτόν τον τίτλο που σημαίνει ταυτόχρονα «Ιστορίες του Σινεμά» και «Ιστορία του Σινεμά», είναι στην πραγματικότητα ένα video diary, μια πρώτη απόπειρα μιας viral (πριν ακόμη εφευρεθεί η έννοια) αφήγησης που αποπειράται να ενώσει την ιστορία του σινεμά με την ιστορία του 20ου αιώνα μέσα από μια φιλοσοφική και εξόχως ποιητική επίθεση εικόνων σε μια πρώτη δοκιμή των δυνατοτήτων του μέσου του βίντεο, έτσι όπως το υιοθέτησε και το αποδόμησε ήδη στη γέννησή του ο Ζαν-Λικ Γκοντάρ. 266 λεπτά που μέσα τους συμπυκνώνουν οτιδήποτε ήταν (και είναι) ποτέ η φιλοσοφία του για το σινεμά και τη ζωή - με αυτή τη τη σειρά. Διαβάστε εδώ περισσότερα για το «Histoire(s) du Cinéma».

2 «Για την Αρχή του 21ου Αιώνα»

Τα KΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΑ

Αγνωστες στους περισσότερους, οι αναθέσεις που έγιναν στον Γκοντάρ από τον χώρο της τέχνης και της μόδας, διατηρούν ατόφιο το στιλ, τους πειραματισμούς και τη βαθιά του σκέψη πάνω στη σχέση του ανθρώπου με το εφήμερο, το κλασικό και το επίκαιρο. Στο «On s'est Tous Défilé» (1987) αναλαμβάνει μια παραγγελία του οίκου μόδας Marithé et Françoise Girbaud συνδυάζοντας πασαρέλα με ποίηση του Μαλαρμέ, στο κομμάτι του από το «Ο Παλιός Τόπος» (Μικρές Σημειώσεις για τις Τέχνες στο Φθινόπωρο του 20ου αιώνα»)» του 1998 σε ανάθεση του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης αναζητά τη σύνδεση ανάμεσα στη δημιουργία και τα αστέρια, στο «Για την Αρχή του 21ου Αιώνα» (2000) σε παραγγελία του Φεστιβάλ Καννών θυμάται τις μέρες του «Histoire(s) du Cinéma» και στο «Ελευθερία και Πατρίδα» (2002) μετατρέπει μια βιογραφία του ζωγράφου Εμέ Πασέ σε ένα μανιφέστο για την εικαστική ομορφιά.

2 Στα γυρίσματα του «Adieu au Langage»

Τα ΣΗΜΕΡΙΝΑ

Τρεις ταινίες, οι πιο πρόσφατές του μοιάζουν να διασχίζουν τη μεγάλη ιστορία του ως πρωτοπόρου, μεγάλου πειραματιστή, σχεδόν εφευρέτη και ανανεωτή του μοντέρνου σινεμά. Η «Δική Μας Μουσική» (2004) με τον πόλεμο στην πρώην Γιουγκοσλαβία να συναντά τη Θεία Κωμωδία, το «Film Socialisme» (2010), η ψηφιακή δοκιμιακή παλινδρόμησή του μέσα στο χώρο και το χρόνο ενός κόσμου που πεθαίνει κάτω από το βάρος της αδυναμίας του να επανασταστήσει και το «Adieu au Langage» (2014), το τρισδιάστατο φιλοσοφικό του δοκίμιο πάνω στο τέλος της γλώσσας, στην ανάγκη της ελευθερίας, στο σινεμά που δεν έχει φραγμούς, ούτε κανονικό χρώμα, ούτε γραμμική αφήγηση, ούτε καν λογική. Παραμένοντας ό,τι πιο «λογικό» και επίκαιρο θα μπορούσε να παραδώσει στα 83 του χρόνια ο αποτραβηγμένος από τα εγκόσμια, αλλά ακόμη παρών και πιο «Ζαν-Λικ Γκοντάρ» από ποτέ.


2

Το αφιέρωμα «Τώρα Γκοντάρ» διεξάγεται από τις 5 έως και τις 18 Ιουνίου στην Ταινιοθήκη της Ελλάδας. Βρείτε εδώ το αναλυτικό πρόγραμμα προβολών

info

  • Γενική είσοδος ανά ζώνη προβολής: 5 €
  • Κάρτα Διαρκείας για όλο το αφιέρωμα: 40 €
  • Κάρτα Διαρκείας μειωμένη για όλο το αφιέρωμα: 25 € (Για φοιτητές, ανέργους, δασκάλους & καθηγητές, ατέλειες, ΑΜΕΑ, άτομα άνω των 65 και νέους 18 έως 26 ετών)
  • Κάρτα για 8 ζώνες προβολής: 25 €
  • Κάρτα μειωμένη για 8 ζώνες προβολής: 15 € (Για φοιτητές, μαθητές, ανέργους, δασκάλους & καθηγητές, ατέλειες, ΑΜΕΑ, άτομα άνω των 65 και νέους 18 έως 26 ετών)
  • Οι πρόλογοι των ταινιών ξεκινούν στις 20.45 και οι προβολές στις 21.00
  • Επίσημος καλεσμένος της Ταινιοθήκης της Ελλάδας θα είναι ο Φαμπρίς Αρανιό, διευθυντής φωτογραφίας και συνεργάτης του Ζαν-Λικ Γκοντάρ στα «Socialisme» και «Adieu au Langage», ο οποίος θα προλογίσει τα «Socialisme», «Οπερ Εδει Δείξε», «JLG/JLG: Αυτοπροσωπογραφία του Δεκέμβρη» και το «Adieu au Langage», ενώ θα είναι και βασικός ομιλητής στη συζήτηση στρογγυλής τραπέζης με τίτλο «2, 3 πράγματα που έμαθα από αυτόν!» που θα γίνει την Πέμπτη 12 Ιουνίου στις 19.00.
  • Περισσότερες πληροφορίες για το αφιέρωμα «Τώρα Γκοντάρ» στην επίσημη ιστοσελίδα godard.tainiothiki.gr

To αφιέρωμα Τώρα Γκοντάρ / Maintenant Godard διοργανώνεται από την Ταινιοθήκη της Ελλάδος στo πλαίσιο της πράξης «Η Κινηματογραφοφιλία στη Νέα Εποχή που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση - Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και εντάσσεται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ΠΕΠ ΑΤΤΙΚΗ του ΕΣΠΑ 2007-2013. Όλες οι δράσεις πραγματοποιούνται υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.


Διαβάστε ακόμη: