Φεστιβάλ / Βραβεία

Berlinale 2017: Tα υπέροχα «μικρά πράγματα» της Ιλντικο Ενιέντι

στα 10

Η σκηνοθέτης από την Ουγγαρία που κέρδισε τη Χρυσή Αρκτο του φεστιβάλ με το «On Body and Soul», μίλησε στο Flix.

Berlinale 2017: Tα υπέροχα «μικρά πράγματα» της  Ιλντικο Ενιέντι
Φωτό; Csudai Sándor

Από το πρώτο κι όλας μαγικό πλάνο της ταινίας της Ιλντικο Ενιέντι, όπου δυο ελάφια περιπλανιούνται σε ένα χιονισμένο ονειρικό τοπίο, νιώθεις ότι έχεις να κάνεις με κάτι ξεχωριστό. Κι αυτή η ιστορία μιας αμήχανης, μετ΄ εμποδίων αγάπης, δυο ατελών «παράξενων» χαρακτήρων που λαμβάνει χώρα μεταξύ των κοινών τους ονείρων (κυριολεκτικά, από αυτά που βλέπουμε όταν κοιμόμαστε), και της καθημερινής δουλειάς τους σε ένα σφαγείο, μας γοήτευσε από το πρώτο ως το τελευταίο πλάνο.

Η Ενιέντι, βραβευμένη το 1989 με την Χρυσή Κάμερα στις Κάννες για το «My 20th Century» και με τις επόμενες ταινίες της να έχουν συμμετάσχει σε φεστιβάλ όπως της Βενετίας ή του Λοκάρνο, επιστρέφει στο σινεμά μετά από 9 χρόνια απουσίας. Ενα μεγάλο μέρος αυτής της περιόδου το πέρασε δουλεύοντας στην τοπική εκδοχή του «In Treatment», μια σειρά που δεν υπήρξε απλώς καλή τηλεόραση, μα που όπως λέει η ίδια «απενοχοποίησε την ψυχανάλυση στα μάτια μιας ολόκληρης κοινωνίας».

Διαβάστε ακόμη: Berlinale 2017, Τα βραβεία - Χρυσή Αρκτος στον ρομαντισμό

Ildiko Enyedi 607

Το καινούριο υπέροχο φιλμ της όμως, δείχνει πως ο καμβά στον οποίο πραγματικά θριαμβεύει είναι αυτός του σινεμά, αφού το «On Body and Soul» είναι μια από εκείνες τις ταινίες που μοιάζουν να γίνονται κομμάτι σου, να κατοικούν για πάντα σε ένα σημείο του μυαλού και της καρδιάς σου.

Συναντώντας της Ιλντικο Ενιέντι, μια μικροσκοπική, εξαιρετικά γλυκιά γυναίκα που μιλά χαμηλόφωνα μα που δεν μπορεί να κρύψει την δύναμη των ιδεών της και την ειλικρίνεια των προθέσεών της, καταλαβαίνεις από που προέρχεται το φιλμ της που κέρδισε απολύτως δίκαια, το μεγάλο βραβείο της φετινής Berlinale.

Αυτά είναι μερικά από τα πράγματα που μας είπε στην διάρκεια της κουβέντας μας μαζί της. Περισσότερα όταν η ταινία βγει στις ελληνικές αίθουσες, αφού έχει ήδη εξασφαλίσει διανομή από την Strada Films.

Διαβάστε ακόμη: Στο «On Body and Soul», όλος ο ρομαντισμός χωρά σ' ένα σφαγείο

Ildiko Enyedi 607

Στην πραγματικότητα το φιλμ ξεκίνησε από την ιδέα δυο ανθρώπων που ονειρεύονται τα ίδια όνειρα και ο τίτλος της ήταν εκεί από την αρχή. Παραδόξως η μόνη στιγμή που σκέφτηκα ότι ίσως πρέπει να τον αλλάξω ήταν λίγο πριν το τέλος. Οταν η ταινία ήταν σχεδόν έτοιμη φοβόμουν ότι μπορεί να έχει μια new age ηχώ και θέλαμε να τον αλλάξουμε, αλλά τελικά μείναμε σε αυτόν. Γιατί ο τίτλος ήταν κάπως η καρδιά της ταινίας, αφού το φιλμ μιλά για το πως το σώμα και η ψυχή κινούν το ένα το άλλο ή πως εμποδίζουν το ένα το άλλο. Δεν είναι ότι η ψυχή έχει πάντα δίκιο, μερικές φορές πρέπει να αφήνεις το σώμα να παίρνει τις αποφάσεις. Ομως δεν ήθελα να κάνω μια ταινία που να μιλά για πολύ βαθιά πράγματα, δεν ήθελα να είναι γεμάτη μεταφορές που να νιώθεις ότι πρέπει να αναλύσεις. Ηθελα να αναδίδει μια αίσθηση, μια κατάσταση της καρδιάς και του σώματος. Κι με ενδιέφερε η απλότητα. Γιατί οι ήρωες μου στην πραγματικότητα είναι πολύ απλοί άνθρωποι κι ήθελα αυτή η απλότητα να αντηχεί και στην ταινία μου. Δεν είμαι από τους ανθρώπους που φοβούνται την απλότητα. Αντίθετα νιώθω ότι τα πιο απλά πράγματα μερικές φορές έχουν την πιο μεγάλη δύναμη.

on body and soul 607

Μπορεί οι χαρακτήρες μου να μοιάζουν ιδιαίτεροι, αλλά στ΄ αλήθεια δεν είναι τόσο ξεχωριστοί. Βρίσκονται δίπλα μας, περπατούν μαζί μας στον δρόμο. Και με κάποιο τρόπο μπορώ να πω ότι ήμουν η Μαρία για αρκετά χρόνια πριν κάνω παιδιά. Οχι σε αυτό τον βαθμό αμηχανίας και δυσκολίας–πάντα σπρώχνεις τα πράγματα στα άκρα όταν κάνεις σινεμά- αλλά ήμουν πολύ άτσαλη κι αβέβαιη σε κοινωνικές καταστάσεις. Όταν έχω έναν σκοπό να φέρω εις πέρας τα καταφέρνω μια χαρά, παραδείγματος χάριν τώρα σε αυτή την συνέντευξη έχω έναν στόχο, να εκφράσω τις σκέψεις μου, τον εαυτό μου, οπότε θα το κάνω δίχως δυσκολία, αλλά αν πρέπει να κάνω κουβεντούλα, ή ακόμη και στο να μιλήσω περί ανέμων και υδάτων με φίλους, μου ήταν, μου είναι πολύ πιο δύσκολο. Και κάπως έτσι αν νιώθεις τόσο κλειστός, δεν σημαίνει ότι δεν θέλεις να συνδεθείς, να έρθεις κοντά με άλλους ανθρώπους. Μερικές φορές υπάρχει μια τεράστια επιθυμία να επικοινωνήσεις, αλλά απλά δεν ξέρεις πως. Εγώ το κάνω ταινίες. Για μένα είναι η ιδανική μορφή κοινωνικής ζωής γιατί όταν δουλεύουμε σε μια ταινία, όλοι μας έχουμε έναν σκοπό για τον οποίο πρέπει να δουλέψουμε πολύ σκληρά, κάτι που κάνει την επικοινωνία πολύ εντατική. Και κάπως έτσι κάθε λέξη κάθε χειρονομία, ας πούμε ευγένειας ή καλοσύνης, αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Ετσι βρίσκω των εαυτό μου να λειτουργεί στο μέγιστο των δυνατοτήτων του στα γυρίσματα μιας ταινία κι όχι σε ένα πάρτι.

on body and soul 607

_Ηθελα να κάνω ένα ρομαντικό φιλμ, ήταν κάτι πολύ σημαντικό για μένα, αλλά ήθελα να καταλάβει ότι ο θεατής ότι αυτοί οι δυο άνθρωποι την ιστορία των οποίων ακολουθούμε, δεν είναι στ αλήθεια τόσο ξεχωριστοί. Νομίζω πως αν σταματούσαμε σε κάθε ένα από τα τραπέζια του εστιατορίου του σφαγείου και παρατηρούσαμε τους ανθρώπους που τρώνε εκεί το μεσημέρι, θα ανακαλύπταμε σπουδαίες ιστορίες σε κάθε ένα από αυτά. Η ταινία αφορά την Μαρία και τον Εντρε αλλά ήθελα κάθε χαρακτήρας στο φιλμ να έχει ένα μικρό ταξίδι από το οποίο μπορείς να πάρεις μια ιδέα, να δεις πολλές αποχρώσεις του, να υποπτευθείς το δικό του προσωπικό σύμπαν στο οποίο κατοικεί και το οποίο ίσως θα άξιζε την δική του ταινία. Αυτά τα μικρά πράγματα έχουν για μένα τεράστια σημασία. _

on body and soul 607

Το σφαγείο είναι ένα μόνο από τα μέρη που θα μπορούσαμε να γυρίσουμε την ταινία. Θα μπορούσαμε να πάμε στην Κίνα και να γυρίσουμε το φιλμ σε ένα εργοστάσιο της apple. Εκεί δεν θα είχαμε να κάνουμε με ζώα αλλά με ανθρώπους, σε μια μια σχεδόν ανάλογη κατάσταση. Αλλά τα ελάφια που βλέπουν οι ήρωες στα όνειρά τους μας οδήγησαν νομοτελειακά σε ένα σφαγείο. Πριν ξεκινήσουμε τα γυρίσματα, πήγαμε αρκετές φορές εκεί με τον διευθυντή φωτογραφίας μου και περάσαμε καιρό με τους εργαζόμενους εκεί. Δεν ήθελα να απεικονίσω το σφαγείο με κανένα είδος υποκρισίας. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι από την πόλη που μπορεί αν δουν τις σκηνές από το σφαγείο και να σοκαριστούν, αλλά μετά το τέλος της ταινίας να πάνε σε ένα εστιατόριο και να απολαύσουν μια μπριζόλα. Είχε σημασία για μένα να είναι ένα σφαγείο που να φέρεται στα ζώα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Τρώω κρέας αλλά πολύ σπάνια. Οσο γυρίζαμε εκεί όμως τρώγαμε κρέας κάθε μέρα εκεί στο εστιατόριο που βρισκόταν στο ίδιο μέρος. Ανάμεσα στα πράγματα που κάνουμε οι άνθρωποι σήμερα, στην δυτική κουλτούρα είναι να αποσιωπούμε πολλές φορές μια σκληρότητα που είναι κομμάτι της φύσης μας. Ηθελα το συνεργείο να ξέρει, να κατανοεί τον τρόπο που το κρέας έφτασε στο πιάτο τους, ότι δεν εμφανίστηκε ξαφνικά από το ράφι ενός σουπερμάρκετ. Και η αλήθεια είναι πως ο άνθρωπος είναι αρπακτικό. Μπορείς να το δεις από τα μάτια μας. Δεν είναι στο πλάι όπως των ελαφιών που χρειάζονται να ελέγχουν το περιβάλλον γύρω τους για απειλές, είναι μπροστά για να επικεντρώνουν στο θήραμα και να το πιάνουν. Αλλά είναι κάτι που οφείλουμε να αναγνωρίσουμε στον εαυτό μας. Και αν είμαστε εντάξει με αυτή την πλευρά μας να την αποδεχτούμε.

on body and soul 607

Η Berlinale 2017 με μια ματιά:

Διαβάστε ακόμη:

Το 67ο Φεστιβάλ Βερολίνου διεξάγεται φέτος από τις 9 έως και τις 19 Φεβρουαρίου 2017. Το Flix θα βρίσκεται εκεί για να σας μεταφέρει την ατμόσφαιρα μέσα και έξω από τις αίθουσες.