«Oλοι γνωρίζουμε μία ιστορία για τον Μπασκιά, την καλλιτεχνική πορεία του, την αναγνώριση, τη φήμη και τελικά τον τραγικό θάνατό του. Ομως εγώ ήθελα να αφηγηθώ μιαν άλλη ιστορία, το πώς ανακαλύπτει τον εαυτό του ως καλλιτέχνη. Κι αυτό γίνεται ακριβώς αυτήν την εποχή που εξελίσσεται το φιλμ, λίγο πριν γίνει διάσημος».
Με αυτά τα λόγια περιέγραψε η ίδια η Σάρα Ντράιβερ, επίσημη καλεσμένη του 20ού ΦΝΘ, την δική της προσέγγιση στον μύθο του Ζαν Μισέλ Μπασκιά, καλλιτέχνη, ποιητή και γενικότερη δύναμη της καλλιτεχνικής φύση, ο οποίος εμφανίστηκε στην Νέα Υόρκη των τελών της δεκαετίας του 1970 για να εμπνευστεί από τα πολυποίκιλα ρεύματα και τις καλλιτεχνικές εκφράσεις της εποχής και να χρησιμοποιήσει τελικά την τέχνη των γκράφιτι, τις λέξεις αλλά μια ορμητική, αφηρημένη έκφραση ωμής pop δύναμης για να δημιουργήσει κάτι ουσιαστικά αταξινόμητο αλλά τελικά τόσο αντιπροσωπευτικό τελικά του κλίματος της εποχής.
Το 20ό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης διεξάγεται από τις 2 ως τις 11 Μαρτίου 2018. Το Flix βρίσκεται εδώ για να σας μεταφέρει καθημερινά όλα όσα συμβαίνουν μέσα κι έξω από τις αίθουσες.
Μόνο που στην «Αληθινή έκρηξη: Η ύστερη εφηβεία του Ζαν Μισέλ Μπασκιά», η Ντράιβερ επιλέγει να μην δώσει φωνή στον ίδιο τον καλλιτέχνη αλλά να ανιχνεύσει την ξαφνική άφιξη, τη διαδρομή και την κληρονομιά του μέσα από τις μαρτυρίες όλων όσων έτυχαν να βρεθούν στην πορεία του, αντιμετωπίζοντας ουσιαστικά την παρουσία του ως φάντασμα και μελετώντας τον αντίκτυπο που επέφερε επάνω στους άλλους. Στην «Αληθινή έκρηξη» ο Μπασκιά υπάρχει μόνο μέσα από το έργο που άφησε επάνω σε τοίχους, αντικείμενα και μνήμες και ως αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας της Νέας Υόρκης, μιας πόλης που αντιπρότεινε την καλλιτεχνική έκφραση ως απάντηση σε έναν επικίνδυνο κόσμο.
Για αυτό και η ματιά της Ντράιβερ εμπεριέχει έναν έκδηλο ρομαντισμό που προσπερνά τον κίνδυνο των ναρκωτικών ή το φλερτάρισμα με κάθε είδους παραβατική συμπεριφορά για να εστιάσει ουσιαστικά στην ανάγκη για προσωπική έκφραση, την εσωτερική ορμή για δημιουργία, την δύναμη της Τέχνης και την κρίσιμη αίσθηση συμμετοχής σε μία κοινότητα, όπου υπάρχει αλληλοϋποστήριξη και επιτέλους αίσθηση ασφάλειας.
Διαβάστε ακόμη: 20ό ΦΝΘ: Στην «Baronesa», οι φαβέλες είναι γένους θηλυκού
Με αφορμή το υλικό (προσωπικές φωτογραφίες, ρούχα ζωγραφισμένα από τον ίδιο, ένα τετράδιο με λεκτικές και εικαστικές δημιουργίες του) που ανακάλυψε πρόσφατα η Αλέξις Αντλερ, στο σπίτι της οποίας ο Μπασκιά έζησε για μερικούς μήνες μεταξύ 1979 και 1980, η Σάρα Ντράιβερ ιχνηλατεί την πορεία του Μπασκιά μέσα από τις δηλώσεις του θρύλου της χιπ χοπ Fab 5 Freddy, των graffiti artists Λι Κινιόνες και Αλ Ντίαζ, των συγκατοίκων και περιστασιακών ερωμένων του που αναπολούν με έκδηλη νοσταλγία την παρουσία του, των πρωτεργατών της Colab και διάφορων γενικά μελών κάθε μορφής τέχνης της περιόδου (ζωγραφικής, φωτογραφίας, σινεμά, performance art, μουσικής, μόδας), ακόμα και των δικών της αναμνήσεων για να ανακαλέσει την φορά που ξαφνικά και ενόσω ήταν με τον Τζιμ Τζάρμους, ο Μπασκιά εμφανίστηκε, χάθηκε και ξαναήρθε μπροστά της για να της χαρίσει ένα (πιθανότατα κλεμμένο) λουλούδι και να εξαφανιστεί εκ νέου στις γειτονιές της Νέας Υόρκης.
Είναι μέσα από αυτές τις μαρτυρίες που γίνεται τελικά αντιληπτό το μέγεθος της κληρονομιάς του καλλιτέχνη, η οποία δεν περιορίζεται αυστηρά στο καινοτόμο κομμάτι της δημιουργίας του αλλά κυρίως στην ώθηση και την έμπνευση που προσέφερε στους ανθρώπους με τους οποίους συγκρούστηκε, συνεργάστηκε ή απλά αλληλεπίδρασε, όσο τριγύρω τους η Νέα Υόρκη κατέρρεε υπό το βάρος της εγκληματικότητας και της οικονομικής καταστροφής. «Πάντα προσπαθούσε να μας κλέψει τα κορίτσια» αστειεύεται ο ίδιος ο Τζιμ Τζάρμους σε μία από τις πιο χαρακτηριστικές on-camera εκμυστηρεύσεις όμως η ουσία είναι αλλού. «Σε μια εποχή όπου οι Μαύροι δεν είχαν καν αποδοχή, αυτός ο καριόλης τα κατάφερε» διηγείται με πάθος η Φελίς Ρόσερ, επίσης συγκάτοικός του Μπασκιά εκείνη την κομβική εποχή. Και στις δύο τόσο διαφορετικά φορτισμένες δηλώσεις, είναι έκδηλη στο βλέμμα η επιρροή και η μεταδοτική ενέργεια που ήταν εγγενής της καθημερινής φύσης του Ζαν Μισέλ Μπασκιά και αυτή είναι τελικά η «Αληθινή έκρηξη» του ντοκιμαντέρ της Σάρα Ντράιβερ.
Διαβάστε ακόμη: 20ό ΦΝΘ: Το «Tarzan's Testicles» δεν έχει τον Θεό του! (με την καλή έννοια)
Οχι αναντίστοιχα με το σινεμά του Τζιμ Τζάρμους, η Ντράιβερ παρουσιάζει τον Μπασκιά όχι ως μια εκκεντρική προσωπικότητα αλλά ως ένα γνήσιο περιπλανώμενο, ο οποίος αντλεί την ενέργεια από τον κόσμο γύρω του για να την επιστρέψει τελικά πολλαπλασιασμένη και δημιουργικά φορτισμένη. Για την Ντράιβερ, το επίκεντρο δεν είναι ο επικείμενος θάνατος ή η καταστροφή αλλά αυτή η μοναδική ικανότητα του Μπασκιά να μετατρέπει το σκοτάδι της εποχής γύρω του σε κάτι θετικό και ελπιδοφόρο, κυρίως για όλους τους υπόλοιπους της γενιάς του.
Στο τέλος, η κινηματογραφική φόρμα της «Αληθινής έκρηξης…» δεν είναι καινοτόμα ή πειραματική όπως η δουλειά του Μπασκιά, όμως είναι ειλικρινής και άμεση, με μία φανερή κοινωνική ματιά που δεν αφορά μόνο το παρελθόν αλλά ανάγεται με ευκολία σε κάθε περίοδο όπου η Τέχνη μπορεί να δώσει την απάντηση στις κακουχίες ή να προσφέρει μια κοινότητα ικανή να ενισχύσει κάθε νέο καλλιτέχνη. Η Ντράιβερ υπονοεί πως όλο αυτό φυσικά και εμπεριέχει ένα κόστος, όμως αυτό είναι μια ιστορία που θα χρειαστεί να αναπτυχθεί κάποια άλλη στιγμή.
Διαβάστε περισσότερα για το 20ό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
- 20ό ΦΝΘ: Το «Tarzan's Testicles» δεν έχει τον Θεό του! (με την καλή έννοια)
- 20ό ΦΝΘ: Στην «Baronesa», οι φαβέλες είναι γένους θηλυκού
- 20ό ΦΝΘ: Το «Spielberg» είναι ένας ύμνος στον αδιαφιλονίκητο βασιλιά του Χόλιγουντ
- 20ό ΦΝΘ: «Ryuichi Sakamoto: Coda» - Ετσι θέλουμε να «ακούμε» τον κόσμο!
- 20ό ΦΝΘ: «These Are my Hours», η επανάσταση αρχίζει από τη μήτρα
- 20ό ΦΝΘ: To «Πρόσωπα & Ιστορίες» είναι το πορτρέτο που αρμόζει στην Ανιές Βαρντά
- 20ό ΦΝΘ: «Ο Πρίγκιπας και το Ντιμπούκ», μια θαυμαστή ιστορία σινέ-επαναπροσδιορισμού ταυτότητας
- 20ό ΦΝΘ: Τελετή Εναρξης με απενοχοποιημένη διάθεση και Ανιές Βαρντά
- Αυτές είναι οι ελληνικές ταινίες του 20ού Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
- Το 20ό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης μας δίνει «οδηγίες χρήσης» για το διεθνές διαγωνιστικό του
- To 20ό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης κοιτάζει «το ’68 πέρα από το ’68»
- Το 20ό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης αφιερώνει στην Ανιές Βαρντά
- 20ό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Η Σάρα Ντράιβερ παρουσιάζει 11 αγαπημένες της ταινίες
- Το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης κλείνει τα 20 και το γιορτάζει
- Ολα όσα πρέπει να γνωρίζετε για το πρόγραμμα του 20ού Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
Το 20ό Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης διεξάγεται από τις 2 ως τις 11 Μαρτίου 2018. Το Flix βρίσκεται εδώ για να σας μεταφέρει καθημερινά όλα όσα συμβαίνουν μέσα κι έξω από τις αίθουσες.
