Συνέντευξη

Το Flix έχει μία ερώτηση για τον Δημήτρη Καραντζά: πότε θα κάνει σινεμά;

στα 10

Ο Δημήτρης Καραντζάς, σκηνοθέτης του «Ρομπ» του θεατρικού-πρόκληση που παίζεται στην Κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση, μιλά στο Flix για το θάνατο, τον Γκοντάρ, τη μουσικότητα, τη συγκίνηση και τη βία των κειμένων του Ευθύμη Φιλίππου. Αλλά, τι απαντά στην κρίσιμη ερώτηση;

Το Flix έχει μία ερώτηση για τον Δημήτρη Καραντζά: πότε θα κάνει σινεμά;
Photo credit: Γκέλυ Καλαμπάκα (πορτραίτα), Αντρέας Σιμόπουλος (παράστασης)

Ενας μυστικός δείπνος. Αυτή την εικόνα, αυτή την αίσθηση εισπράττεις όταν η αυλαία ανοίγει κι έρχεσαι αντιμέτωπος με το σκηνικό του τεράστιου τραπεζιού και ολόκληρο το θίασο επί σκηνής. Οι δέκα καλεσμένοι μιλούν για τον «Ρομπ» και τι τους συνδέει με αυτόν. Τι τους συνδέει στη ζωή και στο θάνατο. Εμείς δεν τον βλέπουμε ποτέ. Σταδιακά ανακαλύπτουμε ότι είναι κατά συρροή δολοφόνος - νεκρός πια κι ο ίδιος. Ή μπορεί κι όχι - η μυθολογία του ξεπερνά την ειδησεογραφία. Μέσα από τις μαρτυρίες μαθαίνουμε για αυτόν, τρομάζουμε για αυτόν, συναισθανόμαστε για αυτόν και, κυρίως, γελάμε πικρά για την κοινωνία που τον γέννησε, τον ενέπνευσε, τον όπλισε, τον σκότωσε. Κατά τη διάρκεια αυτής της παράξενης τελετής, οι νεκροί θα μιλήσουν για τη ζωή, και η ζωή θα παρουσιαστεί μπροστά στα μάτια μας, νεκρή.

rob 607 1

Κι αυτό γιατί, μέσα από το σπαραχτικά απαισιόδοξο κείμενο του Ευθύμη Φιλίππου και το καυστικό, κατάμαυρα κωμικό βλέμμα του Δημήτρη Καραντζά η κοινωνία είναι φονική και ταυτόχρονα νεκρή από καιρό. Και γεννά ανάλογους πολίτες.

Το «Ρομπ» είναι η πρώτη συνεύρεση των δύο μοναδικών φωνών της γενιάς μας - του βραβευμένου σεναριογράφου Ευθύμη Φιλίππου και του διακεκριμένου θεατρικού σκηνοθέτη Δημήτρη Καραντζά. Η ιδέα του «Ρομπ» προέκυψε από μία κουβέντα τους πάνω στο «Ρομπέρτο Τσούκο» (1990), το έργο του Μπερνάρ-Μαρί Κολτές. Κι εκεί, ο θεματικός άξονας είναι ένας serial killer. Η μόνη διαφορά είναι ότι στη μυστήρια τελετή και παράσταση που φέρει το όνομά του, ο Ρομπ είναι νεκρός. Και την ιστορία του αφηγούνται τα θύματά του.

rob 607 4

Και τα θύματα, οι νεκροί, δεν είναι μόνο οι 10 καλεσμένοι αυτού του μυστικού δείπνου κι ο απών δολοφόνος. Είναι η αγάπη, η παιδικότητα, η αθωότητα, οι μνήμες, τα στερεότυπα, η ταυτότητα, το λογικό, το παράλογο, η ευγένεια, η αισθητική - όλα όσα η βία της εποχής μας σκοτώνει κάθε μέρα.

Ο σκηνοθέτης Δημήτρης Καραντζάς μίλησε στο Flix για την παράσταση, τη συνεργασία του με τον Ευθύμη Φιλίππου και το αν το σινεμά, αν κι εντελώς διαφορετικό μέσο, είναι κάτι που επιθυμεί να κάνει.

rob 607 2

Η παράσταση θα παίζεται καθημερινά στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση μέχρι την Κυριακή 28 Ιανουαρίου

Για περισσότερες πληροφορίες για το «Ρομπ/Rob», το πρόγραμμα και για αγορά εισιτηρίων μπείτε στο επίσημο site της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση

rob 607 5

Πώς σκηνοθετεί κανείς το θάνατο; Από που ξεκινά, πώς πλησιάζει κάτι τέτοιο;

Νομίζω ξεκινάς με την αποδοχή του και συνεχίζεις με το ανάλογο χιούμορ. Το πλαίσιο συζήτησης του θανάτου ασφαλώς κάθε φορά είναι διαφορετικό. Εν προκειμένω αυτός ο θάνατος (ο θάνατος του Ρομπ) είναι τραγικός , αφόρρητος, αστείος, ανούσιος (γιατί δεν ξέρουμε καν αν υπήρξε) και πολύ καθοριστικός για όλους τους συνδαιτημόνες - άρα το ζήτημα περιπλέκεται καθώς οφείλεις να μπορέσεις να φωτίσεις όλες αυτές τις πλευρές, που ενυπάρχουν σε όλους βέβαια τους θανάτους. Ομως, το χειρότερο και τραγικότερο είναι οτι πρέπει να αφηγηθείς εναν πολύ πιο επώδυνο θάνατο, τον θάνατο αυτής της κοινωνίας που μηρυκάζει τον Ρόμπ. Που είναι ο θάνατος μιας ευρύτερης κοινωνίας, εποχής.

Είχες επιρροές από το σινεμά; Ταινίες που είχες δει (ή που θέλησες να δεις), κινηματογραφικά παραδείγματα που, συνειδητά ή ασυνείδητα, κατέφυγες για εμπνευστείς το σύμπαν του Ρομπ;

Οι επιρροές έρχονται και σε πιάνουν ασυνείδητα, δεν αντλείς επί τούτου. Συχνά βεβαία ανατρέχω σε στιγμές και τρόπους διαχείρισης ταινιών που με καθόρισαν. Οι πυκνοί χρόνοι του Μπέλα Ταρ, η απόλυτη ελευθερία του Γκοντάρ, αυτή η μεγάλη σύμπνοια ποίησης και αφέλειας, ο σουρρεαλισμός του Ζουλάφσκι - αυτά κι άλλα φαντάζομαι συνομιλούν κι εδώ με το Ρομπ.

Καραντζάς 607 1

Νιώθω ότι τον κατάλαβες τον Ρομπ, τον συμπόνεσες, τον αγάπησες. Κρύβουμε όλοι έναν εν δυνάμει δολοφόνο μέσα μας - ειδικά με τον παραλογισμό/φασισμό/αγένεια αυτού του κόσμου που ζούμε, όπως τονίζει και το κείμενο σαρκαστικά;

Ο Ρομπ - ή το σύμπτωμα Ρομπ- που γράφει ο Ευθύμης για μένα δεν είναι πρόσωπο, άρα δολοφόνος / εγκληματίας κλπ. Είναι σαν ενα φαντασιακό τοπίο, ένα στοιχείο που όλοι έχουμε εσωτερικά και βαθιά κρυμμένο. Το ζωώδες ένστικτο στη ουσία είναι ο Ρόμπ, η επαφή μας με το σπάσιμο των ορίων, η στιγμή της έκρηξης και της συνομιλίας μας με τις πιο σκοτεινές περιοχές που καταπνίγουμε. Και απο αυτή την υστερική απάρνηση νομίζω ξεκινάει και το έγκλημα. Το έργο εξαρχής το διάβασα μεταφορικά, σαν παραβολή. Σαν να έπρεπε να βρω τι ειναι αυτό που λείπει σε μια στεγνωμένη κοινωνία υπακοής - κι είναι για τον καθένα κάτι διαφορετικό. Ο Ρομπ λοιπόν αφορά στην έλλειψη, στην απώλεια της πιο βαθιάς μας επαφής .

Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σου κινηματογραφικοί σίριαλ κίλερς και γιατί;

Δεν έχω.

Καραντζάς 607 3

Πώς σκηνοθετεί κανείς τον Ευθύμη Φιλίππου; Τι βλέπει ένας σκηνοθέτης όταν διαβάζει στο χαρτί τη φωνή του Ευθύμη Φιλίππου; Υπάρχει πιστεύεις διαφορά με το σινεμά;

Σαφώς υπάρχει διαφορά γιατί είναι άλλη η δομή. Η θεατρική γραφή του, η δίνη και η συσσώρευση των λέξεων που γράφει νομίζω οτι έχει μια σπειροειδή μορφή που σε πηγαίνει σε πολύ μεγάλα βάθη. Χρειάζεται να μελετήσεις πολύ το κείμενο του - εκ πρώτης όψεως στατικό, αλλά η εσωτερική κίνηση και ταχύτητα που προτείνει είναι ιλιγγιώδης. Δεν μπορείς να το παραβλέψεις αυτό. Και για μένα είναι τρομερά συγκινητικό και σπαραχτικό αυτό που διαβλέπει για την ανθρώπινη κατάσταση κάτω απο την ειρωνεία, το χιούμορ και την καυστικότητα. Είναι απόλυτη η φόρμα του Ευθύμη και για μένα δεν παίρνει σκηνοθετικά τρικς, πρέπει να την υπακούσεις για να μπορέσει η εμπειρία να είναι όσο εξαντλητική οφείλει να είναι - γιατί, ξέρετε, δυστυχώς ένα μεγάλο μέρος του κοινού ψάχνει για πλοκή, ενώ η ουσία είναι στη μουσικότητα, στην επαναληπτικότητα, στην αέναα ίδια δομή που αυτή προκαλεί τη βία. Θέλει να μετακινηθείς κι εσύ λίγο για να δεχτείς αυτόν τον τόσο απόλυτο κόσμο που προτείνει.

Kαραντζάς 607 2

Ποια είναι η αγαπημένη σου ταινία όλων των εποχών;

Ο «Τρελός Πιερό» του Γκοντάρ. Οταν είδα αυτή την ταινία σε εφηβική ηλικία πραγματικά μου έστριψε τον τρόπο σκέψης. Η απόλυτη ελευθερία και ασυνέπεια - στο πλαίσιο μιας πολύ βαθιά μελετημένης συνέπειας, το χιούμορ, η ποίηση, η καφρίλα, το πέρασμα από την πρόζα σχεδόν στο μιούζικαλ, όλα αυτά τα καθόλου αυτονόητα πράγματα με απελεύθερωσαν και προσωπικά και καλλιτεχνικά

Πότε θα κάνεις σινεμά;

Κανονικά θα έλεγα ποτέ, γιατί είναι ένα άλλο μέσο - έχει εργαλεία και "γλώσσα" που δεν γνωρίζω- αλλά δε θέλω να πω ποτέ.


Κείμενο: Ευθύμης Φιλίππου
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Καραντζάς
Ηχητική Δραματουργία & Μουσική Σύνθεση: Δημήτρης Καμαρωτός
Σύμβουλος Δραματουργίας: Θεοδώρα Καπράλου
Σκηνικά: Κλειώ Μπομπότη
Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη
Κίνηση: Τάσος Καραχάλιος
Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου
Α΄ Βοηθός Σκηνοθέτη: Γκέλυ Καλαμπάκα
Β΄ Βοηθός Σκηνοθέτη: Ράνια Καπετανάκη
Εκτέλεση Παραγωγής: Θεοδώρα Καπράλου
Παραγωγή: Στέγη Ιδρύματος Ωνάση
Ερμηνεύουν: Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης, Γιάννης Κλίνης, Χρήστος Λούλης, Βασίλης Μαγουλιώτης, Αγγελική Παπούλια, Ελίνα Ρίζου, Εύη Σαουλίδου, Μιχάλης Σαράντης, Σταυρούλα Σιάμου, Μαρία Σκουλά

Η παράσταση θα παίζεται καθημερινά στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση μέχρι την Κυριακή 28 Ιανουαρίου

Για περισσότερες πληροφορίες για το «Ρομπ/Rob», το πρόγραμμα και για αγορά εισιτηρίων μπείτε στο επίσημο site της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση